Ný saga - 01.01.1997, Qupperneq 27

Ný saga - 01.01.1997, Qupperneq 27
Landnámið eftir landnám að nýta nema gjöfulustu hlunnindin - lax- og silungsveiði, varp og fuglatekju, sel og kóp - þá hafa ekki endilega legið margar vinnu- stundir að baki hverjum málsverði sem aflað var. Sennilega bæði minni vinna og miklu til- breytingarríkari en seinna varð, þegar matar var aflað með þrálátu striti við heyskap, gegn- ingar og sjóróðra. Enda mun það gilda nokk- uð almennt allt fram til iðnbyltingar að land- búnaður hafi verið vinnufrekur miðað við vciðiskap eða aðra hlunnindanýtingu; hann hafði það hins vegar fram yfir að leyfa fastari byggð og margfaldan fólksfjölda. Þannig hef- ur aðdráttarafl íslands ekki aðeins fólgist í því að þar væri gott undir bú, heldur í því að ekki þyrfti að hlíta búskapnum einum. Sama sjón- armið hefur dreift frumbyggðinni um alla hluta landsins, og síðar laðað landnema frá Is- landi til Grænlands - og á Grænlandi frá Eystribyggð norður í Vestribyggð. Hins vegar sýna elstu fornleifar ekki annað en bændabyggð, svo að fólk hefur - bæði á ís- landi og Grænlandi - snemma lagt kapp á að koma upp búskap í samræmi við hefðir sínar, með mjólkurmat sem uppistöðu fæðunnar, korn til hátíðabrigða og hlunnindin meira sem búbót en aðalatvinnu. Má því telja víst að landnámsmenn hafi látið sínum litla bústofni fjölga nokkurn veginn eins og hann hafði náttúru til. En varla er ofætlað að fjölda bú- fjár megi að jafnaði tvöfalda á fimm árum.9 Tvöföldun á fimm árum myndi þýða hund- raðföldun á röskum þrjátíu árum. Augljós- lega þurfti það ekki að taka landnámsmenn nema fáeina áratugi að koma upp öllum þeim bústofni sem þeir kærðu sig um og réðu við. í gróðursæld landnámsaldar hafa frávill- ingar af sauðfé og geitfé sjálfsagt komist all- vel af utan mannabyggðar og myndað villi- hjarðir. Þær gátu kannski haft einhverja stað- bundna þýðingu fyrir landnám í einstaka af- skekktum byggðum. En um viðgang búfjár í landinu í heild hefur villiféð litlu breytt, enda hefur því vafalaust fjölgað miklu hægar en þeim bústofni sem naut aðhlynningar manns- ins. Ekki endilega af því að heyfóður og húsa- skjól hafi verið fénu lífsnauðsyn - þó að það væri að vísu betra en ekki. Heldur af því að sauðkindin, upprunnin í suðlægum fjallalönd- um, hefur náttúru til að bera alltof snemma á vorin fyrir íslenskar aðstæður. Viðgangur hennar er því mjög háður því að maðurinn hafi vit fyrir henni um fengitímann. Mynd 3. Upprekstrarlönd Brattahlíðarbænda. Eiriksfjörður og Búrfellið í baksýn. Þótt kolefnistímatal hafi vakið spenn- andi efasemdir um upphaf landnáms, er það gjóskulaga- tímatalið ásamt ískjarnarannsóknum á Grænlandi sem að svo stöddu ber tímatali landnáms- aldar Ijósast vitni. Þannig hefur aðdráttarafl Islands ekki aðeins fólgist í því að þar væri gott undir bú, heldur í þvi'að ekki þyrfti að hlíta búskapnum einum 25
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Ný saga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.