Ný saga - 01.01.1997, Blaðsíða 69

Ný saga - 01.01.1997, Blaðsíða 69
Endurreisn lýðræðisins var þannig mjög annt um að sýna fram á að hugmyndafræði einstaklingshyggju, frelsis og jaínréttis hefði blómstrað á íslandi á íslenskri gullöld, þ.e.a.s. þjóðveldistímanum. Og birt- ingarform þessara hugmynda eru mjög lík. Meðal beggja þjóðanna var þannig haldið á lofti að á miðöldum hefðu íslendingar og Tékkar búið við lýðræðislegt stjórnarfar, löngu áður en hugmyndafræði nútímalýðræð- is varð til í Evrópu. Sömuleiðis má finna þá hugmynd meðal beggja þjóðanna að hið forna gullaldarlýðræði þeirra hefði verið nokkurs konar undanfari vestrænna nútíma- stjórnarhátta. Vestrænt lýðræði ætti þegar öllu væri á botninn hvolft rætur sínar að rekja til stjórnarfars miðalda á íslandi að mati ís- lenskra þjóðernissinna, í Bæheimi samkvæmt tékkneskum þjóðernissinnum." Ekki er alveg ljóst hvenær hugmyndin um lýðræðislegt stjórnarfar á tímum íslenska þjóðveldisins sést fyrst meðal íslenskra fræði- manna en hún er a.m.k. skýr í grein eftir Ólaf Lárusson lagaprófessor frá árinu 1929.12 Ólaf- ur segir að þegar kom fram á miðja 13. öld hafi ísland verið lýðveldi í þrjú hundruð ár, eitt ríkja, en allan „þann tíma mátti segja að lýðveldishugmyndin væri óþekkt í Evrópu“. ísland hafði út frá sjónarhorni Ólafs Lárus- sonar auk þess hlutverk frumkvöðulsins í stjórnmálasögu heimsins því að hann segir að af því fræi sem lá falið í hinu nána sambandi goða og bænda á þjóðveldistímanum hafi löngu síðar sprottið „lýðræði nútímans . . . með vestrænum þjóðum.“13 í íslenskri tnenn- ingu eftir Sigurð Nordal sem kom út árið 1942 kemur einnig fram sú hugmynd að jafnrétti meðal forfeðra íslensku þjóðarinnar, víking- anna, hafi verið undanfari vestrænna nútíma stjórnarhátta. Sigurður telur að það þjóðfélag sem þróaðist á íslandi á miðöldum hafi með- al annars verið mótað af jafnréttisanda sem átti rætur sínar meðal víkinganna en til hans megi rekja „ræturnar að þjóðskipulagi Eng- lendinga, þar sem hinar merkilegustu tilraun- Mynd 6. Ólafur Lárusson. Mynd 7. Sigurður Nordal. Mynd 8. Orustan við Hvítafjall 1620. Þetta ártal í tékkneskri sögu er talið marka upphaf hnignunartímabils líkt og ártalið 1262 í íslenskum þjóð- ernishugmyndum. 67
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.