Ný saga - 01.01.1997, Page 69

Ný saga - 01.01.1997, Page 69
Endurreisn lýðræðisins var þannig mjög annt um að sýna fram á að hugmyndafræði einstaklingshyggju, frelsis og jaínréttis hefði blómstrað á íslandi á íslenskri gullöld, þ.e.a.s. þjóðveldistímanum. Og birt- ingarform þessara hugmynda eru mjög lík. Meðal beggja þjóðanna var þannig haldið á lofti að á miðöldum hefðu íslendingar og Tékkar búið við lýðræðislegt stjórnarfar, löngu áður en hugmyndafræði nútímalýðræð- is varð til í Evrópu. Sömuleiðis má finna þá hugmynd meðal beggja þjóðanna að hið forna gullaldarlýðræði þeirra hefði verið nokkurs konar undanfari vestrænna nútíma- stjórnarhátta. Vestrænt lýðræði ætti þegar öllu væri á botninn hvolft rætur sínar að rekja til stjórnarfars miðalda á íslandi að mati ís- lenskra þjóðernissinna, í Bæheimi samkvæmt tékkneskum þjóðernissinnum." Ekki er alveg ljóst hvenær hugmyndin um lýðræðislegt stjórnarfar á tímum íslenska þjóðveldisins sést fyrst meðal íslenskra fræði- manna en hún er a.m.k. skýr í grein eftir Ólaf Lárusson lagaprófessor frá árinu 1929.12 Ólaf- ur segir að þegar kom fram á miðja 13. öld hafi ísland verið lýðveldi í þrjú hundruð ár, eitt ríkja, en allan „þann tíma mátti segja að lýðveldishugmyndin væri óþekkt í Evrópu“. ísland hafði út frá sjónarhorni Ólafs Lárus- sonar auk þess hlutverk frumkvöðulsins í stjórnmálasögu heimsins því að hann segir að af því fræi sem lá falið í hinu nána sambandi goða og bænda á þjóðveldistímanum hafi löngu síðar sprottið „lýðræði nútímans . . . með vestrænum þjóðum.“13 í íslenskri tnenn- ingu eftir Sigurð Nordal sem kom út árið 1942 kemur einnig fram sú hugmynd að jafnrétti meðal forfeðra íslensku þjóðarinnar, víking- anna, hafi verið undanfari vestrænna nútíma stjórnarhátta. Sigurður telur að það þjóðfélag sem þróaðist á íslandi á miðöldum hafi með- al annars verið mótað af jafnréttisanda sem átti rætur sínar meðal víkinganna en til hans megi rekja „ræturnar að þjóðskipulagi Eng- lendinga, þar sem hinar merkilegustu tilraun- Mynd 6. Ólafur Lárusson. Mynd 7. Sigurður Nordal. Mynd 8. Orustan við Hvítafjall 1620. Þetta ártal í tékkneskri sögu er talið marka upphaf hnignunartímabils líkt og ártalið 1262 í íslenskum þjóð- ernishugmyndum. 67
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Ný saga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.