Ný saga - 01.01.1997, Side 30

Ný saga - 01.01.1997, Side 30
Helgi Skúli Kjartansson En nú gat hann sparað sér plássið fyrir skepnur ásamt fóðri þeirra og vatni. Hvað tók hann þá í stað- inn? ur og vinnuafl, einhvern vísi að markaðsverð- myndun, og hreyfanleika fólks í leit að tæki- færum - það er lykilatriði í allri sögu víkinga- aldar. Auk þess er líklegt að markaðsöflin hafi átt því frjálsari leik sem þjóðfélagið var óformbundnara og minna um hefðhelgaða hagsmuni. Því er kannski hótinu fremur óhætt að beita markaðslíkani - í mjög grófum drátt- um - á sögu Iandnámsaldar en til dæmis Sturl- ungaaldar. Fjölgun búfjár hefur leitt til framboðs á því til sölu eða afnota með einhverjum hætti, og á hinn bóginn til einhvers konar eftirspurnar eftir vinnuafli, frjálsu eða ófrjálsu. Pótt ein- stakir snemmkomnir landnámsmenn hefðu orðið búfé aflögu og þörf fyrir vinnuafl, hefur það ekki jafngilt framboði eða eftirspurn á ópersónulegum markaði, heldur hefur það kallað á mjög erfiða upplýsingamiðlun yfir hafið að komast á snoðir um slík tækifæri og rata síðan í rétta vík eða dal til að notfæra sér þau. En þegar ísland varð að heildstæðara hagkerfi gátu menn haft af því sannar sagnir í nálægum löndum hvers konar tækifæri þar voru í boði, komið sér til landsins og spurt sig svo áfram til þeirra viðskipta sem þeir girnt- ust. Markaðurinn var farinn að leiða saman framleiðsluþættina: land, fólk og fénað. ís- lensk bændabyggð var komin á það stig að gleypa við innflytjendum, bæði með stofnun nýrra býla og fjölgun vinnandi handa á eldri búum, og eiga nægan bústofn handa öllum. Ef ekki skorti tilkippilega útflytjendur í nálæg- um löndum gat landsbyggðin vaxið eins ört og frjósemi búfjárins leyfði. Og hvað þá? Við erum vön að velta fyrir okkur hvernig staðið hafi verið að landnámi meðan það byggðist á sjálfbærum leiðöngrum. En hvaða spurningar vakna um þetta „landnám eftir landnám", og er hægt að velta þeim fyrir sér af einhverju viti? Héldu menn úfram að gera út leiðangra ú eigin skipum? Maður, sem nokkrum áratugum áður hefði brugðist við aðstæðum sínum með því að gera út sjálfbæran leiðangur til íslands, gat lent í sömu aðstæðum núna og haft sömu mögu- leika til að gera út íslandsleiðangur. En nú gat hann sparað sér plássið fyrir skepnur ásamt fóðri þeirra og vatni. Hvað tók hann þá í stað- inn? Fyrst og fremst tvennt: fólk og „pen- inga“. Kannski ekki jafnmikið að fyrirferð; nú gat til dæmis eitt skip dugað þar sem áður hefði verið reynt að útbúa tvö. En nú var ætl- unin að eiga viðskipti við landsmenn sem fyr- ir voru, meðal annars búfjárkaup, og þá var sjálfsagt að taka með sér eigur sínar í ein- hverjum meðfærilegum gjaldmiðli, silfri eða varningi sem maður vissi að eftirspurn væri eftir á íslandi. Ef hægt var að spara sér annað skipið, þá tók maður andvirði þess með sér í gjaldmiðli. Og svo fór maður auðvitað fjöl-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Ný saga

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.