Ný saga - 01.01.1997, Page 75

Ný saga - 01.01.1997, Page 75
Konur og kvennarán á íslandi á 12. og 13. öld árás frá Þorgrími alikarli á Guðmund. Þegar Kolbeinn frétti um Þórunni bað hann þess að henni yrði ekki gerð „svívirðing". Daginn eft- ir leitaði Björn aðstoðar Kolbeins og bað hann sjá til þess að sér væri ekki „svívirðing ger“. Kolbeinn „tók“ þá við Birni og lét sleppa honum og Þórunni.9 Árið 1225 var Ingimundur Jónsson á Sauðafelli hjá goðanum Sturlu Sighvatssyni. Ingimundur hafði beðið Jóreiðar Hallsdóltur. Hún vildi ekki giftast honum og ráða svo „fé undan dóttur sinni“. Sturla fór þá með Ingi- mundi og „nam“ Jóreiði frá búi sínu yfir til Sauðafells. „Leitaði Sturla þá eftir, ef hon vildi giftast Ingimundi. En með því at ekki fekkst af henni um þat ok hon vildi eigi mat eta þar, þá lét Sturla hana heim færa. Þetta líkaði stórilla frændum hennar.“ Páll, bróðir Jóreiðar, sem var hinn mesti „vinr“ Þórðar Sturlusonar, leitaði aðstoðar hans. Þetta mál flæktist inn í erfðadeilur þeirra Sturlunga um Snorrungagoðorð og tók Snorri Sturluson við Jóreiðarmálum sumarið 1226. Ekki greinir Sturla Þórðarson í íslendinga sögu sinni frá málarekstri, einungis að Sturla Sighvatsson „handsalaði fyrir Jóreiðar-mál, en Magnús biskup gerði tuttugu hundruð.“,(l Seinasta frásögnin sem nefnd verður hér tengist valdabrölti Þórðar kakala 1242. Þórð- ur fékk Ásbirni Guðmundarsyni níu menn og kallaði gesli og skyldu þeir safna liði fyrir Þórð. Ásbjörn fór með menn sína í Stein- grímsfjörð. Frést hafði af þessum áformum þannig að flestir karlar þar voru í felum þeg- ar Ásbjörn og gestirnir komu. Þegar Ásbjörn kom í Húsavík tók hann konu Högna, sem þar bjó og hélt að það myndi draga bændur fram úr fylgsnum sínum. Högni frétti af þessu og fór á eftir Ásbirni og gestunum með nokkra menn. Kom til átaka á milli þeirra sem enduðu með því að Ásbjörn veitti Högna banvænt sár, „[gjengu þá bændr upp nökkurir“." Þórðar saga kakala greinir ekki frá hvað varð um konu Högna, en líklega hef- ur henni verið sleppt eftir átökin. Goðar og kvennarán Pólitísk þróun 12. og 13. aldar einkenndist af valdasamruna. Þegar þessi frásögn hefst, um aldamótin 1100, var hinni svokölluðu „friðar- öld“ að ljúka.12 Á þessu „gæfuríkasta“ skeiði þjóðveldisaldar átti friður og jafnvægi að hafa ríkt í samfélaginu.13 Friðaröld lauk með átök- um þeirra Þorgils Oddasonar og Hafliða Más- sonar, sem sagt er frá í sögu þeirra. Þegar deil- ur þeirra stóðu sem hæst deildust völdin í landinu á milli rúmlega 20 goða. Sturlungaöld hófst um 1220, en þá stjórnuðu fimm ættir, Ásbirningar, Sturlungar, Oddaverjar, Hauk- dælir og Svínfellingar, nær öllum goðorðum landsins. Sturlungaöldin var án efa blóðug- asta tímabil þjóðveldisaldar, mikil harðneskja ríkti í hinum pólitísku átökum og goðarnir beittu öllurn brögðum til að tryggja völd sín. Þegar Kolbeinn ungi skipulagði aðför að Þórði kakala á Vestfjörðum árið 1244 ætlaði hann að „herja, brenna bæi, en drepa menn og eyða svá byggðina“'J þannig að Þórður gæti ekki sal’nað liði þar til að fara með ófriði á hendur Skagfirðingum. Ingimundur hafði beðið Jóreiðar Hallsdóttur 73
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Ný saga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.