Birtingur - 01.01.1959, Page 51

þakka. Sama máli gegnir um náinn samruna forms og efnis, í ljóðlist
sinni kveðst Pasternak leitast við að finna hið íétta samband milli
hrynjandi hljóðanna og merkingar orðanna. Eins og annar tónlistar-
unnandi í hópi nóbelsskálda, Halldór Kiljan Laxness, segist Boris Paster-
nak hafa lært mikið af tónlistinni um byggingu skáldverka.
Þótt tónlistin drottnaði yfir æsku Pasternaks, ýtti hún ekki öllu öðru
til hliðar. Hann festi ást á Moskvu, krókum hennar og kimum, götum
hennar og torgum, höllum og hvolfþökum. Hann gat gengið tímum sam-
an um göturnar og drukkið í sig umhverfið, húsin, fólkið, vagnana.
Hann eignaðist nána vini í skólanum og úti i sveitinni, þar sem for-
eldrar hans áttu nú sumarhús. Tólf ára gamall datt hann þar af hest-
baki og fótbrotnaði. Brotið greri illa, og hann hefur verið haltur æ
síðan. Þetta slys bægði honum frá herþjónustu í tveim heimsstyrjöld-
um. Foreldrar Pasternaks, og flest af því fólki sem þeir umgengust, lifði
fyrir list sína og lét sig opinber mál litlu skipta, en varð þó fyrir öldu-
róti stórviðburðanna eins og aðrir. í misheppnuðu byltingunni 1905
ruddist mannfjöldi inní myndlistarháskólann, og kona hélt ræðu af svöl-
unum. Kúla úr byssu kósakka hæfði hana meðan hún var að tala. Gorkí
kom frá útlöndum og heimsótti Pasternakfjölskylduna. Boris tók að
afla sér tekna með því að lesa með skólafólki og kenna í kvöldskóla, sem
verkamenn og skrifstofumenn sóttu til að afla sér menntunar fram yfir
þann rýra skerf, sem þorri rússnesks alþýðufólks átti kost á í æsku.
Tónlistinni hafði verið varpað til hliðar, og nú sökkti Boris sér niður
í heimspekina. Tveir heimspekiskólar áttu um þessar mundir mest ítök
við Moskvuháskóla og skiptust stúdentar og kennarar í flokka eftir fylgi
við þá. Annar hópurinn fylkti sér um Bergson hinn franska, hinn að-
hylltist ný-kantismann, en lærifaðir þeirra sem þann flokk fylltu, og
meðal þeirra var Boris Pasternak að finna, var prófessor Cohen í Mar-
burg á Þýzkalandi. Síðla árs 1911 skýrði Rósa Pasternak syni sínum
frá að sér hefði tekizt að spara saman af launum fyrir píanóleik 200
rúblur, sem hann mætti nota til utanlandsferðar. Boris þurfti ekki að
hugsa sig lengi um. Hann hélt beina leið til Marburg og hóf þar nám
hjá prófessor Cohen.
Boris féll vel vistin í þessum litla, þýzka háskólabæ, og námið gekk eins
og í sögu. Vorið 1912 vann hann að prófritgerð og hafði raðað opnum
doðröntum hornanna milli í herbergi sínu, til að hafa tiltæka alla þá
staði sem hann taldi sig þurfa að vitna til. Þá bárust skilaboð um komu
tveggja systra frá Moskvu. Þeirri eldri hafði Boris kennt í einkatímum
og fest ást á henni, en aldrei fengið tækifæri til að láta tilfinningar
sínar í ljós. Nú var hún komin, og bað heimspekistúdentinn að sýna
sér og systur sinni Marburg. Það var auðsótt. Systurnar voru af auð-
ugu fólki, og í tvo daga var lifað í dýrlegum fagnaði, gerólíkum knöpp-
Birtingur 49