Vera - 01.02.2002, Blaðsíða 14

Viðtal: Helga Baldvinsdóttir Bjargardóttir
/ ''OSKoi.f
lS'LANDs
erum
>
Enginn getur neitað því að síðustu árin og áratugina hafa orðið gífurlegar breytingar í samfélagi okkar,
breytingar sem eru beinar afleiðingar af jafnréttisbaráttu feminista. En þegar við mælum áhrif jafnréttis-
baráttunar höfum við tilhneigingu til að líta aðeins til áhrifa hennar á konur. Staðreyndin er samt sú að
jafnréttisbarátta undanfarinna áratuga hefur ekki aðeins haft áhrif á ungar konur heldur hefur hún líka
gjörbreytt lífi unga karlmanna. Lítið sem ekkert hefur þó verið talað við karlmenn um hvað þeim finnist um
þessa þróun mála og hvort þeir geti lagt eitthvað af mörkum. Veru fannst tími til kominn að fá að heyra
sjónarmið ungra karlmanna í dag og tók Kjartan Þór Ragnarsson tali. Kjartan er sagnfræðinemi við Háskóla
íslands en einnig hefur hann tekið áfanga í stjórnmálafræði og heimspeki. Samhliða námi vinnur hann sem
þýskukennari við Langholtsskóla og starfsmaður á Kleppi, auk þess sem hann er að læra flug.
Hvað er feminismi?
Feminismi er að mínu mati hugmyndafræði
sem gengur út á að fá rétti kvenna fram-
gengt. Karlmenn eiga þannig erfitt með aö
vera feministar en ég er feministi að því
leyti að ég aðhyllist hugmyndafræöina og
tel þörf á að koma henni inn í aöra hug-
myndafræði að auki. Eg tók stórskemmti-
legan kúrs í stjórnspeki og þar var mikið
rætt um skort á feminísku innleggi í flestar
fræöigreinar. Tökum stjórnmálafræði sem
dæmi, þar er lítið sem ekkert talað um fem-
inískt sjónarmið, rétt eins og samskipti
kynjanna komi stjórnmálum ekki við.
Telurðu fólk almennt illa upplýst um
raunverulega stöðu kynjanna í dag?
Já, mig grunar að fólk vilji einfaldlega ekki
leiða hugann að þessu, það þekkir kannski
einstök dæmi um ójafnrétti en það er miklu
aðveldara að horfa bara framhjá þessu og
hafa ekki áhyggjur því þaö vill ekki láta
þetta snerta sig persónulega. Þess vegna er
alveg dæmigert i allri umræðu um stöðu
kvenna hér á landi að snúa henni upp í
ástand kvenna í þriðja heiminum eins og
það bæti fyrir misréttiö á Islandi að vita aö
það eru til konur sem eru verr settar. Það
fer líka sérstaklega í taugarnar á mér þegar
(óöruggir) karlmenn ýja að þvi að íslenskar
konur eigi bara að vera þakklátar fyrir öll
réttindin sem „við" höfum „leyft" þeim að
fá - þvílíkt bull! Karlmenn eru í auknum
mæli að gera sér grein fyrir því að í jafn-
réttisbaráttunni er eitthvaö sem við þurfum
líka að berjast fyrir, eins og til dæmis rétt-
urinn til að umgangast börnin okkar til
jafns viö konuna. Vissulega voru þaö konur
sem börðust fyrir fæðingarorlofi feðra og
ungir feður i dag sem njóta góðs af. En nú
eru gífurlega margir sem nýta sér þennan
rétt sinn og komast þá aö þeirri niðurstöðu
að mánuður eða tveir í orlof er ekki nærri
því nóg.
Hvað er til ráða?
Eitt af þvi sem mér finnst að mætti styrkja
er fjölskyldufestið. Þar á aö fara fram mik-
ilvægasta félagsmótun barnanna en sökum
langrar vinnuviku beggja foreldra lenda
mörg þeirra í því að alast nánast bókstaf-
lega upp af sjónvarpinu og menntastofnun-
um. Börnin hafa í rauninni engar haldbær-
ar fyrirmyndir lengur. Þá er ég ekki að tala
um að konan eigi bara að vera heima og sjá
um börnin, eins og fólst í lausnum eldri
tíma, heldur um aukinn sveigjanleika í
vinnutíma og styttri vinnuviku til að gera
foreldrum kleift að annast börnin sín jafnt.
Eg veit að þegar ég eignast börn þá vil ég
geta eytt eins miklum tíma í uppeldið og ég
mögulega get, án þess að starfsferillinn
komi í veg fyrir það. Samfélaginu þarf að
breyta. Konur voru ekki þátttakendur í að
búa til og þróa samfélagið en ég held að
þær hefðu pottþétt fundið leið til að sam-
ræma barnauppeldiö og starfsframa ef þær
hefðu bara fengið tækifæri til þess. En þaö
fengu þær ekki og nú er svo komið að ef
kona ætlar að ná langt þá þarf hún að haga
sér eins og karlmaður og spila eftir leikregl- k
um þeirra. Það þarf að auka þátttöku
kvenna í samfélaginu en ekki á forsendum
karla.
Karlkyns feministar
Eg held að flestir karlmenn séu feminískt
þenkjandi þótt þeir geri sér ekki grein fyrir
því. Þeir skynja upplifun kvenna í samfélag-
inu í gegnum konurnar sem eru þeim nánar
(s.s mæöur, eiginkonur, dætur, systur o.fl.)

14