Vera - 01.02.2002, Blaðsíða 50

Jane Austen (1775-1817) skrifaði klassískar
bókmenntir sem eignuðust nýja aödáendur þeg-
ar bíómyndir og sjónvarpsþættir voru geröir eft-
ir þeim á síöasta áratug tuttugustu aldarinnar. I
öllum sögum hennar eru ógiftar stúlkur í aöal-
hlutverkum, og er sagt frá misvænlegum biðlum
þeirra og svo ástinni einu. Bækurnar hafa
lengstum verið vinsælar sem ástarsögur, en í
þeim má líka sjá vandaðar og fróðlegar samfé-
lagslýsingar. Persónur í sögum Jane Austen eru
oftar en ekki í andstöðu við ríkjandi gildi í sam-
félaginu og hegða sér ekki rétt og lenda í vand-
ræðum út af því.
Börn ekki á dagsskrá
í bókum Jane Austen ber ekkert á því aö söguhetjumar langi
til að eignast börn. Þær hvorki tala um þaö né hugsa, þótt
engin þeirra tali illa um börn og sjái fyrir sér aö þaö sé fínt aö
passa þau endrum og sinnum. Þá virðast vonbiðlarnir ekkert
spá í það að hjónaband feli í sér barneignir, þeir minnast ekki
á slíkt í bónorðum sínum. Þau fela eingöngu í sér ástarjátn-
ingar (ef ekki tilvisanir í efnahagslegan ávinning kvonfangs-
ins af ráðahagnum). í bókunum er reyndar þó nokkuð um
börn, mörg þeirra eru meira að segja nafngreind, en yfirleitt
eru þau annaðhvort kornabörn eða fjarverandi í skóla, þau
eiga semsé engar replikkur í textanum, og þar sem börn eru
nú helst vinsæl fyrir krúttleg tilsvör og heimspekilegar spurn-
ingar þá er athyglisvert að ekkert slíkt fái að fljóta með. Af því
verður helst dregin sú ályktun að höfundinum hafi ekki bráð-
legið á að gera þeim hátt undir höfði, þau eru ekki það sem
máli skiptir.
Staða barna
Börn þóttu reyndar ekkert merkilegt fyrirbæri framanaf öld-
um. Þau áttu það til að hrökkva uppaf við minnsta hnjask og
þessvegna ekkert sniðugt að bindast þeim nánum tilfinninga-
böndum. Þau voru því vart talin með mönnum fyrr en þau
höfðu sýnt fram á að ætla að veröa eitthvað stálpuð. Þannig
50