Vera - 01.02.2002, Blaðsíða 24

Ég er prófemínisti
Ingólfur Á. Jóhannesson, sagnfræðingur
og dósent við Háskólann á Akureyri
Sumir karlar eru andstæðing-
ar femínisma af því þeir eru
andstæðingar allra breytinga,
aðrir af því að þeim finnst
konur hafa náð of langt í
jafnréttisbaráttu og að hluta
á kostnað karlmanna, enn
aðrir af því að þeim finnst
„hefðbundin" verkaskipting
kynja vera eðlileg skipan.
s
varið við spurningu Veru um hvort ég telji migfemínista
er að ég tel mig vera prófemínista. í stuttu máli felst í því að ég
nota gjarna femínískar aðferðir við að skoða veruleikann. Ég'
kynntist kvennabaráttu á líkan hátt og margir aðrir róttækir ís-
lendingar á áttunda áratugnum, þ.e. á menntaskólaárum og
síðar á háskólaárum. Samt veitti ég femínískum kenningum og
rannsóknum ekki sérstaka athygli fyrr en með tilkomu Kvenna-
framboða og Kvennalista snemma á níunda áratugnum. Arið
1987 fór ég í framhaldsnám til Bandaríkjanna og má segja að
ég hafi fallið þar fyrir akademískum femínisma, ekki síst
póststrúktúraIískum kenningum sem felast í því að skoða
valdatengsl, viðteknar hugmyndir og orðræðuhefðir. En af
hverju prófemínismi? Við karlmenn, sem aðhyllumst femínisma,
viljum helst ekki „eigna" okkur femínismann og þess vegna hef-
ur hugtakið prófemínismi orðið til. Það þýðir einfaldlega að
vera hlynntur feminisma en finnast það eðlilegra af kynjapóli-
tískum ástæðum að kalla sig ekki femínista. Prófemínismi hef-
ur líka orðið til í rökræðu við þá karla sem eru andstæðingar
femínisma. Sumir karlar eru andstæðingar femínisma af því
þeir eru andstæðingar allra breytinga, aðrir af því að þeim
finnst konur hafa náö of langt í jafnréttisbaráttu og að hluta á
kostnað karlmanna, enn aðrir af því að þeim finnst „hefðbund-
in" verkaskipting kynja vera eðlileg skipan. Prófemínistar and-
mæla þessum sjónarmiðum á forsendum karla. Þeir telja að
karlar þurfi að taka ábyrgð á því að hafa áhrif á aðra karla í því
augnamiði að jafna stöðu kynjanna. Þeir telja að femínískar
aðferðir af margvíslegu tæi séu hentugar til að skoða samskipti
kynja til að geta bætt samskipti og draga úr valdaleysi bæði
kvenna og þeirra karla sem lítil völd hafa. Dæmi um efni sem
þarf aö rannsaka er á hvern hátt karlmennskuhugmyndir
ungra drengja mótast. Annað dæmi er kennsluaðferðir í
ólíkum námsgreinum sem sumar henta betur stelpum
og aðrar strákum. Síðan væri hægt að móta
kennsluaðferðir þar sem drengir og stúlkur skoða
bæði sjálfsmynd sína og möguleika í samfélag-
inu á gagnrýninn hátt.
Sjá til frekari skýringar þessar greinar:
Ingólfur Ásgeir Jóhannesson. 1994.
„Farm Boy from the Edge of the Arct-
ic and the Seduction of Feminist
Pedagogy in American Academia".
Genderand Education 6(3):293-306.
Ingólfur Ásgeir Jóhannesson. 1998.
„Karlafræði eða karlafræði? Vanga-
veltur um kynjarannsóknir í sagnfræði
og menntunarfræði". íslenska sögu-
þingið 1997. Ráðstefnurit II (ritstj.
Guömundur J. Guðmundsson og Eirík-
ur Bjömsson), bls. 229-239. Reykjavík,
Sagnfræðistofnun Háskóla íslands og
Sagnfræðingafélag íslands.
Ingólfur Ásgeir Jóhannesson. 1998.
„Drengir og karlmennskuuppeldi í
skólum". Ný menntamál 16,1:36-39.
Einnig birt á vefsíðunni Litast um af
Hjalihól
(http://www.ismennt.is/not/ingo/litast.htm)
Rúnar Þór