Vera - 01.02.2002, Page 52

óhæf móðir á okkar tíma mælikvarða,
því hún situr ekki viö sjúkrabeð sonar
síns, en finnst þó aöfinnsluvert hve
lengi Harville hjónin séu fjarvistum frá
börnum sínum og segir siðan frá því í
næstu andrá að hún geti alveg skropp-
ið sjálf til Bath í nokkrar vikur og
tengdaforeldrarnir geti bara séð um
börnin á meðan. Börnin virðast ein-
göngu vera til þess að fá athygli út á
þau en ekki til þess að veita þeim at-
hygli. Lady Middleton í Sense and
Sensibility er ein þessara mæðra sem
eru sýndar þannig að þær verða í senn
hlægilegar og fyrirlitlegar.
„Kærleiksrík móðir, er ávallt í leit að
hrósi í garð barna sinna, er gráðugust
allra, og einnig trúgjörnust, kröfur
hennar eru gengdarlausar, en hún
kyngir hverju sem er, og því voru yfir-
gengileg væntumþykja og þolinmæði
frökenanna Steele gagnvart afkvæm-
um hennar, í augum Lafði Middleton,
meðtekin án nokkurrar undrunar eða
efasemda ... Það eina sem vakti undrun
var að Elinor og Marianne skyldu sitja
hjá án þess að taka þátt í því sem var að
gerast."
Þannig er enn og aftur móðurhlut-
verkið sýnt sem sjálfhverft og eigin-
gjarnt og engum til góðs. Enda taka svo
skynsamar stúlkur sem Elinor og Mari-
anne ekki þátt í þessum fíflagangi,
hvað þá að þær hugsi sér að taka á sig
þetta illa þokkaða móðurhlutverk sjálf-
ar.
Börn eru besta fólk
Viðhorf til barnanna sjálfra eru þó já-
kvæð í bókunum, það eru bara foreldr-
ar þeirra sem eru flestir mjög mis-
heppnaðir, ef ekki beinlínis grimmir
eins og Tilney hershöfðingi í
Northanger Abbey sem heldur dóttur
sinni í heljargreipum og rennir auk þess
hýru auga til Catherine vinkonu henn-
ar. Frk. Norris, móðursystir Fannyar, lít-
ur á það sem sjálfsagt að sinna systra-
börnum sínum en hún gerir minna af
framkvæmdum á því sviði. Emmu, í
samnefndri bók, finnst hinsvegar
systrabörn sín voða skemmtileg og sér
fyrir sér að hafa af þeim mikið gagn og
gaman í ellinni, þótt sjálf ætli hún auð-
vitað ekki að eignast börn. Emma lítur
greinilega svo á að börn séu til mikilla
nytsemda sem félagsskapur. En þá er
hún varla að tala um smábörn. Líklegra
er að hún vilji fá að móta einhverja
frænkuna í sinni mynd, eins og hún
ætlaði sér með Harriet, sæta og góða
en ættlausa stelpu, sem henni fannst
að ætti að komast í raðir fína fólksins.
Tilgangur hjónabanda
Karlpersónurnar hafa heldur engan
hug á barneignum, þótt undarlegt
megi virðast. Þeir minnast aldrei á að
eignast erfingja eða einhvern til að
taka við ættaróðalinu eða halda við
nafni ættarinnar. Þeir vilja bara konu,
en hafa svo sem til þess ýmsar ástæður.
Af öllum bónorðum allra bókanna þá
ber bónorð Collins til Lizzyar af, eins og
lesa má um í Hroka og hleypidómum.
Allir játa biðlarnir á einhvern hátt ást
sína en Collins útlistar afhverju hann
vill kvænast: í fyrsta lagi þá setji hann
sem prestur gott fordæmi í sókninni
með því að ganga í hjónaband. í öðru
lagi muni það auka mjög á hamingju
hans og - í þriðja lagi eru fyrir því ýms-
ar ástæður(l), svo sem eins og þær að
Lady Catherine er það þóknanlegt og
hún mun koma að heimsækja hann og
eiginkonu hans, og Lizzy mun falla
henni vel í geð. Svo væri hann líka að
gera Lizzy mikinn greiða því að hún
fengi þá áfram að búa í húsinu sem
hún er alin upp í. En, ekki frekar en í
öllum hinum bónorðunum, ekki einu
orði minnst á barneignir. Charlotte
kann betur að meta bónorö Collins
heldur en Lizzy gerir, og hennar ástæð-
ur eru þessar:
Þaö er seinni tíma uppfinning aö snýtingar og skeiningar séu
göfgandi, fínar frúr fyrri tíma komu ekki nálægt slíku.
52