Vera - 01.02.2002, Page 55
Margrét María Sigurðardóttir, iögfræðingur
Réttleysi sambýlisfólks við andlát maka
Oft upplifi ég mig sem illa rispaða
plötu þegar ég er að endurtaka sömu
hlutina aftur og aftur. Ég held þó í þá
von að einhverjir séu að hlusta. En
þetta á sérstaklega við þegar ég skora
á sambýlisfólk að skoða mál sín með
hliðsjón af því hvað gerist við andlát
maka þess. Einfaldasta lausnin og ör-
uggasta er að mínu mati sú að sam-
býlisfólk gifti sig.
Reglulega kemur upp umræða um
vandamál sem eiga sér stað við andlát
annars aðila þegar um sambúð er að
ræða. Enn þann dag í dag er fólk sem
telur að enginn munur sé á sambúð og
hjúskap í þessu sambandi. En því fer
víðs fjarri. Löggjafinn hefur verið iðinn
við að jafna réttarstöðu sambýlisfólks
og hjóna á ýmsum sviðum en ekki þeg-
ar um andlát er að ræða. Á meðan báð-
ir aðilar i sambúð eru á lífi virðast þau
búa við sömu réttarstöðu og hjón. Við
andlát annars þeirra er aðstaðan allt
önnur og fátt sem hægt er að gera. Ég
brýni því enn og aftur raust mína og
skora á fólk að skoða þessi mál. Ef ann-
ar aðili í sambúð deyr hefur sá aðili sem
lengur lifir ekki erfðarétt. Sá aðili getur
heldur ekki fengið heimild til setu í
óskiptu búi. Heimild til setu i óskiptu
búi er mikilvægt réttarúrræði vegna
andláts maka og hefur verið aukin af
hálfu löggjafans síðustu árin. En því
miður aðeins þegar aðilar eru i hjúskap.
Oft er það þetta úrræði sem gerir því
langlífara kleift að halda heimili og
öðrum aðstæðum svipuðum og auð-
veldar þannig lif þeirra sem eftir eru.
Einnig er mjög mikilvægt að aðilar
skoði mál sin þegar sambýlisfólk á börn
með öðrum en maka sínum. Börn erfa
foreldra sína. Ef t.d. aðili á barn með
öðrum en sambýlismaka sínum en eng-
in með honum sjálfum, þá tæmir barn-
ið arfinn. Makinn hefur engan rétt. Oft
er það þannig að eignir eru skráðar á
annan aðilann, ef sá aðili deyr þá fær
barnið allar eignir hins látna. Stunduni
getur þetta verið óeðlilegt. Oft er nóg
fyrir fólk sem misst hefur maka sinn að
takast á við áfallið þó ekki fylgi i kjöl-
farið eignaleysi og óvissa um framtíð-
ina. Ef sambýlisfólk vill alls ekki gifta
sig þá ráðlegg ég því að tryggja að aII-
ar eignir séu skráðar á nafn beggja.
Einnig er mikilvægt að þau geri með sér
erfðaskrá þar sem þau arfleiða hvort
annað. Ef ekki er um börn eða maka
skv. hjúskap að ræða er unnt að arf-
leiða allar eignir sínar með erfðaskrá.
En ef aðilar eiga börn og/eða maka skv.
hjúskap þá er hægt að gera erfðaskrá
um 1/3 hluta eignanna.
kemur á Tapasbarinn,borðar
góðan mat og nýtur lífsins í
notalegu umhverfi.
bjóðum þér og þínum
uppá eftirrétt af nýja
matseðlinum okkar.
út í bláinn
RESTHURHNT/BRR
...af því að lífið er skemmtilegt!