Vera - 01.02.2002, Page 62
Tónlist
Klakki - Lemon River
Þetta er annar diskur hinnar íslensk-dönsku
hljómsveitar Klakki sem inniheldur söng-
konuna Nínu Björk Elíasson og gefur út hjá
færeyska útgáfufyrirtækinu Tutl! Þessi al-
deilis fjölbreytti diskur kom ut áriö 2001 en
áríö 1999 höföu þeir gefið út fyrsta disk
Klakka: / kjól úr vatni. Eins og nafniö bend-
ir til eru textar þar á íslensku, samdir og
fluttir af Nínu Björk, en á nýju plötunni
syngur hún eigin texta á ensku og fær víst
hugmyndirnar úr fornum kinverskum Ijóö-
um.
Á disknum eru 15 lög, öll meö sömu
dularfullu stemningunni en aö ööru leyti
afskaplega ólík. Ef til vill hefur það eitthvað
meö hina mystísku texta aö gera aö stemn-
ingin sé svo ævintýraleg og dularfull en
söngkonan beitir einnig röddinni á afar
margvíslega vegu og þaö, ásamt mörgum
mismunandi tilraunum, býr til fjölbreytn-
ina. Að mínu mati er gaman að diskum sem
hljóma ekki eins frá upphafi til enda en aö
vísu ganga hér ekki allar tilraunirnar upp.
Elljómurinn er framúrskarandi og greinilega
hefur mikiö veriö tekiö upp „live" þannig aö
stemningin næöist en lögin eru einfaldlega
mjög misgóö. Þau góöu eru frábær og
minna á dularfull seiðandi lög meö Nick
Cave og félögum og sum eru mjög i anda
tilrauna-djass-spuna, en á milli eru afskap-
lega „venjuleg" lög, léttpopp, og blús, sem
hefði mátt sleppa og gera diskinn þannig aö
heillegra verki.
Nína hefur fina rödd en íslenski fram-
burðurinn hennar á enskunni hljómar ekki
vel. í sumum lögum er þetta meira áberandi
en í öðrum og bendir þaö til þess aö hún
þurfi ekki aö syngja svona, heldur velji þaö.
Þetta er náttúrulega allt bara smekksatriöi
en fyrir minn smekk er þetta oft lýti á ann-
ars ágætum lögum. Elljóðfæraleikur er allur
frábær, helst aö klassískur gítarleikur sé
stundum full-fyrirsjáanlegur, en orgel,
strengir og bassi bæta það upp. í sumum
lögum hljómar Nína Björk alveg eins og
Diddú á Spilverk Þjóöanna tímanum, bara
aöeins verri, og þykir mér þaö líka miöur þvi
þaö er greinilegt að hún á aðrar raddir til
sem eru miklu sérstakari. Hún hefur e.t.v.
ekki alveg fullmótað sinn söngstíl enn, eöa
er aö sýna aðeins of mikið hvaö hún getur
gert margt, en þaö verður aö taka fram aö
ég hef ekki heyrt hana syngja á íslensku enn
og þaö hljómar kannski miklu betur. Áber-
andi bestu lög disksins eru Moonlight
Wedding, Since You've Gone, og Tiny Wom-
an; þau eru öll róleg og mjög spennandi,
þar er eitthvað afskaplega flott og frumlegt
aö gerast. Elarmóníum-orgel, sem Nína
Björk spilar á í síöastnefnda laginu, er það
flottasta sem ég hef heyrt lengi, lengi,
lengi, og það eitt gerir þaö þess virði aö at-
huga þennan disk. Annars veröur spennandi
aö heyra hvernig framhaldiö verður hjá
þessari dansk-íslensku þjóðlaga-djass-til-
rauna-spuna-blús-popp-hljómsveit.
Stereolab - Sound-dust
Stereolab á aö baki 12 ára feril, var stofnuð
af hinni frönsku Laetitiu Sadier og hinum
breska Tim Gane. Hún hitti hann á tónleik-
um meö fyrrum hljómsveit hans i París og
von bráöar var hún farin aö syngja með
honum, svo stofnuöu þau Stereolab árið
1990 og fyrsta stóra platan kom út 1992.
Þau eru augljóslega hjarta sveitarinnar
enda eru þau einnig par og rómantíkin skil-
ar sér inn í tónlistina. Auk þeirra eru nú í
sveitinni Mary Hansen, Andy Ramsay og
Simon Johns, en eitthvað hefur verið um
mannabreytingar i gegn um árin.
Þetta er svona „do-it-yourself' band,
þau hafa ætíð verið sjálfstæð og haft með
allt að gera sem lýtur aö sveitinni, hvort
heldur sem er hönnun umslaga eöa skipu-
lagning tónleikaferða, og því hafa þau alla
tíö verið samkvæm sjálfum sér. Sound-dust
er tíunda stóra plata hljómsveitarinnar en
auk þess hafa komið út safnplötur, singlar
og styttri plötur í tonnavís. Á nýju plötunni
er mikiö af skemmtilegum hljóögervlum og
orgelum, ásamt grípandi röddum eins og
alltaf, en einnig eru flautur og ýmis horn
áberandi og spurning hvort þar séu nýjar
hugmyndir fyrir gömul hljóðfæri eða gaml-
ar hugmyndir fyrir ný hljóðfæri? Allavega
kveöur aðeins við nýjan tón, og mér finnst
gaman aö heyra að enn er hægt aö bjóða
upp á eitthvað ferskt í heimi þar sem nær
ómögulegt er að vera frumlegur. Sound-
dust er pottþétt popp-plata með litlum
sætum popplögum en þau taka stundum
verulega óvæntar stefnur og skjótast út um
víðan völl áöur en þau ná aftur I skottið á
sér og taka upp þráðinn þaðan sem frá var
horfið. Þessi plata er dálítið umdeild og fólk
aö velta því fyrir sér hvort hún sé framför
eða afturför á þeirra ferli þar sem þau eru
búin að vera að senda frá sér tormeltari
plötur upp á síðkastið. Hugsanlega eru þau
bara afskaplega afslöppuö á þessari plötu,
þau þurfa kannski ekkert að sanna sig leng-
ur og geta því eytt orku sinni í aö fullmóta
útsetningar á lögum sínum alveg eins og
þeim sýnist og búiö til fallegar heildir. Samt
er á plötunni viss naumhyggja, þau fara
sparlega með hljóðfæri og allt hljómar
mjög einfalt, allavega viö fyrstu hlustun. En
ef dýpra er kafað og lagt við hlustir kemur
ýmislegt nýtt i Ijós. Við hverja hlustun skýt-
ur eitthvað nýtt upp kollinum, falleg rödd-
un, lítiö hljómborðsstef eða trumbusláttur
opnar nýtt hólf í laginu sem gerir þaö aö
verkum að maður verður aö endurskoða
lagið algjörlega. Án þess að vera aö ofhlaða
eöa skreyta um of tekst þeim að raða mörg-
um lögum af tónum hverju ofan á annað
svo úr veröur svo vel skipulögð tónsúpa aö
manni finnst eins og eingöngu sé um tvö til
þrjú hljóöfæri að ræða. Lag 4 á disknum,
lagið Baby Lulu, er eitt besta lagið: yndisleg
útsetning, hljómborð, brass, hörpur, flautur
í bakgrunni og frábær, barnsleg rödd
Laetitiu punkturinn yfir i-ið. Það er bara
ótrúlegt hvernig hægt er aö taka hefð-
bundin hljóöfæri og spila samtímis svo út
kemur eitthvað alveg nýtt. Tilfinningin sem
kemur upp i kollinn við að hlusta á þennan
disk er að þau hljóti aö hafa aðgang aö
hljóöfærum sem enginn annar þekkir, en
nei! Þau kunna bara aö búa til svona finar
uppskriftir að lögum. Laetitia hefur lika ein-
stakt lag á aö töfra mann með seiöandi lag-
línum og áður en maöur veit af er maður
farinn aö syngja hástöfum. Næstum Phillip
Glass-nútimaklassísk áhrif í sumum lögum,
meö orgeldjömmum og hippalegum flautu-
sólóum, en I bland viö þetta ofurfalleg, heit
og væmin popplög meö angurværum und-
irtón. Þessi plata er örugglega mjög erfið
yfirferöar en afskaplega gefandi þegar hún
er komin inn hjá manni og yljar upp kalda
vetrardaga.
62