Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.04.1919, Síða 40

20
TIMARIT hJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
var noklvuð íslenzkt, seni vel mátti
lifa hér vestan hafs í einhverri
mynd og varla gat spilt fyrir holl-
ustu vorri við kjörlandið.
Það sæti ekki á mér að gjöra
lítið úr verki því, sem unnið er í
þarfir æskulýðsins á menningar-
stofnunum þessa lands, enda dett-
ur mér ekkert slíkt í hug. En hitt
vildi eg sagt hafa, að engin stofn-
un getur með öllu tekið af mönn-
um ómak það liið andlega, sem
náttúran og forsjónin hefir ætlað
sjálfum þeim. En til þeirrar
skylduvinnu má telja beint og per-
sónulegt eftirlit með andlegum
framförum unglinga þeirra, sem
tengdir eru við líf vort að ein-
hverju leyti. Engin stofnun,
hversu góð sem liún er, getur létt
þeirri ábyrgð af oss. Svo eru það
ekki heldur neinar vélar, sem upp-
fræðsluverkin vinna utan heimilis,
heldur fólk með lioldi og hlóði, með
takmörkuðum kröftum og mann-
leg'um tilfinningum alveg eins og
foreldrarnir og skyldmennin
heima. Sá lýður þarf styrktar við
eins og aðrir og getur lítið á unn-
ið, ef álirifin heiina fyrir og í
hverndagslífinu yfir höfuð eru
andvíg eða letjandi. 1 þeiim efn-
um getur enginn, sem umgengst
unglingana, og sízt af öllu faðir
eða móðir, verið algjörlega lilut-
laus. Sinnuleysið svæfir út frá sér.
En aftur á liinn bóginn, mæti ung-
mennið vakandi hugsun og' and-
legu fjöri heima fyrir, kosti eldra
fólkið kapps um að opna hjarta
sitt fyrir börnunum, þá koma þar
til sögunnar áhrif svo dýrmæt, svo
vekjandi, að engin stofnun ntan
lieimilis getur að réttu lagi komist
af án þeirra, né haft nokkuð annað
á boðstólum í þeirra stað.
En ef íslenzkur maður ætlar að
opna hjarta sitt fyrir unglingun-
um og gefa þehn það dýrmætasta,
sem hann á til, verða það þá ekki
fjársjóðir grafnir úr íslenzkum
jarðvegi! Ef hann vill’ heilla hugi
þeirra með þeilm skáldskap, sem
hann sjálfur ann mest, getur hann
þá gengið fram hjá íslenzkum
Ijóðum? Eða vilji hann glæða hjá
þeim trú, verður honum þá ekki
heitast um hjartaræturnar, ef
kristindómsorðið, sem hann fer
með, er á íslenzku? Eins fer það,
ef liann vill vekja hjá þeim ímynd-
un og andlegt f jör með hreystisög-
um, æfintýrum, mannlýsingum og
öðru þesskonar, getur hann þá með
óskertum áliuga gengið fram hjá
íslenzkum sagna-auði eða endur-
minningum úr íslenzku lífi"?— Nei,
heima-vakningin vekur ekki, ef
vér drögum það undan, sem næst
liggur hjartarótum sjál'fra vor.
Ómaki þessu getum vér ekki
heldur smeygt af oss yfir á laug-
ardagsskóla, kenslutíma í íslenzku
við ýmsar mentastofnanir, eða ís-
lenzka kristindóms - uppfræðslu.
Alt þetta hjálpar auðvitað til, en
það er sönm lögum liáð og önnur
skólamentun: þar er eng-um vél-
um á að skipa, er létt geti allri fyr-
irhöfn þessa máls af heimilum og
einstaklingum; að eins menn og
konur, sem taka að sér að veita
heimilunum aðstoð eftir föngum.
Og þeim gengur illa að verma
barnshjartað, ef enginn eldur er á
arninum lieima fyrir. Sjálfs er
höndin hollust. Fundahöld, liróka-
ræður og rokna-ritgjörðir eru til