Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1940, Page 45

RÖGNVALDUR PÉTURSSON
23
að gera Tímarit Þjóðræknisfélagsins,
sem hann var ritstjóri að í tuttugu
ár, vel úr garði, svo vel, að það hefir
fengið meira álit, frá bókmentalegu
sjónarmiði skoðað, heldur en nokk-
urt annað blað eða tímarit, sem út
hefir komið á íslensku vestan hafs.
Skoðun hans á slíku tímariti var
frá byrjun sú, að í því ætti ekki að
birtast annað en valið efni. Lengi
framan af var því fundið margt til
foráttu af ýmsum; að það væri ekki
nógu alþýðlegt; að í því birtust
strembnar, fræðilegar ritgerðir um
efni, sem fáir hefðu nokkurn áhuga
fyrir; að það tæki ekki tillit til
þarfa íslensks æskulýðs o. s. frv. En
séra Rögnvaldur hélt fast við sína
stefnu og breytti henni aldrei, þrátt
fyrir slíkar aðfinslur. Hann sagði,
sem satt var, að í riti, sem kæmi út
aðeins einu sinni á ári, væri ekki
rúm fyrir alt, sem mönnum fyndist
að ætti að birtast í því; sumt af því
yrði að vera útilokað, og fyrst að svo
væri, þá væri ekki um annað að
ræða en að taka í það ritgerðir, sem
eitthvert fræðilegt gildi hefðu, eða
væru þannig ritaðar, að frá bók-
uientalegu sjónarmiði væri gróði í að
þær kæmust á prent. Og í samræmi
við þessa skoðun, tók hann í ritið
margs konar ritgerðir, helst þó sögu-
iegs og bókmentalegs efnis, og skáld-
skap bæði í bundnu og óbundnu
máli. Vitanlega hefir ekki alt, sem
1 Tímaritinu hefir birst í tuttugu
ár, verið jafnt að gæðum, það hefði
ekki getað átt sér stað; en á hverju
ári hefir það flutt fleiri eða færri
agætar ritgerðir, sögur og kvæði
eftir suma snjöllustu íslenska rit-
höfunda beggja megin hafsins. Hefði
önnur stefna verið tekin, eins og
sumir vildu, þá hefði eflaust mikið
færra af vel sömdum og fróðlegum
ritgerðum birst í því; en aftur á móti
mjög vanséð, hvort að þeim tilgangi,
sem þeir höfðu í huga, er vildu gera
það alþýðlegra, hefði verið náð. Eg
tel hiklaust, að þegar á alt er litið,
hafi stefna séra Rögnvalds verið
heppilegust. Tímaritið hefir hlotið
varanlegar vinsældir hjá mörgum,
sem best eru færir um að dæma um
gildi slíkra rita, bæði á íslandi og
hér vestra; og vegur Þjóðræknisfé-
lagsins hefir aukist ekki lítið við
það, að á hverju ári hefir það gefið
út jafn vandað rit. Enginn maður
hefði verið betur til þess fær en séra
Rögnvaldur að vera ritstjóri þess,
vegna vandvirkni hans og smekkvísi.
Honum var það altaf mjög mikið á-
hugamál, að ritið væri vel úr garði
gert, og hann sparaði hvorki tíma né
fyrirhöfn til þess að svo væri. Og
alt það mikla verk, sem var samfara
útgáfu ritsins, að undanteknu því að
útvega því auglýsingar, vann hann
fyrir sára litla þóknun, sem hann
munaði ekkert um, né heldur félagið;
og samt var sú þóknun talin eftir og
því haldið fram, að verkið ætti að
vera unnið alveg án endurgjalds.
Það má með sanni segja, að sumir
menn meta lítils andleg störf, þegar
á að verðleggja þau á mælikvarða
dollaranna.
Það var samkomulag frá byrjun í
félaginu, að Tímaritið skyldi ekki
flytja neinar ritgerðir um trúmál eða
stjórnmál; og var það eflaust vitur-
leg ráðstöfun, þegar þess er gætt, að
flutningur slíkra ritgerða hefði ef-
laust leitt til óánægju innan félags-
ins. Séra Rögnvaldur gætti þess
yfir höfuð vandlega, að út frá þessari