Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1940, Blaðsíða 115

UM ÓSAMRÆMI í HÆNSA-ÞÓRISSÖGU
93
inn var búinn að rugla Blund-Kötl-
unum saman og gera einn og sama
mann úr þremur (báðum Blund-
Kötlunum og Þorkatli), þá verður
þessi Hersteinn í hans hug að syni
Blund-Ketils Geirssonar. En hann
hefir alls enga trú á því, að þessi
Blund-Ketill hafi nokkurn tíma ver-
ið brendur inni. Þá gleymir hann
þeim fyrstu umbreytingum, sem
hann lét textann líða og, undir áhrif-
um ofangetinna heimilda, talar um
Blund-Ketil með orðum, sem eru al-
veg í andstöðu við útlit atburðanna
eftir þessa fyrstu umbreytingu.
Þessi skoðun mín getur sem sagt
sérfræðingi, eða málfræðingi þótt
nokkuð efasöm, en eg held ekki að
sálfræðing mundi þykja þessi hugs-
unarferill, eða réttara sagt hugsun-
arleysi höfundarins svo óhugsan-
legt.
Og svo kem eg að öðru leyndar-
dómsfullu atriði í sambandi við sömu
sögu, sem heldur ekki hefir verið
tannsakað nógu nákvæmlega; og er
það vættvangurinn sjálfur.
Eins og öllum mun vera kunnugt,
sjást í Örnólfsdal, skamt frá stað
þeim, þar sem bærinn stendur nú,
rústir af mjög stórum og löngum
bústað. Þó að Sigurður Vígfússon,
sem rannsakaði staðinn sumarið 1884,
þættist finna þar ösku og önnur
brennumerki, er auðsætt fyrir hvern
hreinskilinn mann (þ.e. “uden forud-
fattede Meninger”), að steinar þeir
sem eftir eru, bera ekki neinar menj-
ar eftir brennu. Þetta er skoðun
^atthíasar Þórðarsonar, sem rann-
sakaði staðinn sumarið 1930 og að
þeirri sömu niðurstöðu komst eg,
eftir persónulega rannsókn á sama
stað sumarið 1937. Svo Sigurður
Nordal til dæmis, sem hefir ekki
neina ástæðu til þess, að efast um
niðurstöður Matthíasar, en heldur
ekki vill snúa sér gegn munnmælum,
sem telja að bær hins brenda manns
hafi staðið þar, veit ekki hvernig
hann á að leysa úr vandamálinu og
þykir því ráðlegast að þegja um það.
En eg skil ekki, af hverju fræði-
mennirnir vilja endilega, að bær sá,
sem sagan segir frá, hafi staðið þar,
og að þeim hafi aldrei dottið í hug,
að hann hafi vel getað staðið einhver-
staðar annarstaðar. Þetta er af þeim
toga spunnið, að annarsstaðar sést
ekki nein bæjarrúst.
Já, en þetta kemur einmitt mjög
vel heim við þá skoðun mína, að
maður sá, sem inni var brendur, hafi
ekki verið sérstaklega auðugur og
það á eftirfarandi hátt. Ef að Þor-
kell hefir ekki verið alt of fátækur,
af því að sonur hans gat þorað að
biðja, eða láta Gunnar biðja dóttur
Þórðar gellis fyrir sig — en við vit-
um alls ekki, hvort þessi frásögn sé
að neinu leyti sönn, — þá hlýtur fað-
ir hans, Blund-Ketill, að hafa verið
annaðhvort beinlínis fátæklingur —
Hauksbók og Sturlubók herma að
hann hafi selt stóran hluta af hans
jörð (nefnilega til Blund-Ketils
Geirssonar) (Hauksbók 33, Sturlub.
45.) sennilega af því að hann þurfti
þess — eða að minsta kosti ekki hafa
kært sig sérlega um bústaðarbygg-
ingu. Og svo, ef þeir hafa haft
lítilmótlegra býli, þá er það miklu
skiljanlegra, að það sæist ekkert
eftir það lengur. Því að þó að ekkert
sjáist eftir býlið nú, sannar það ekki,
að það hafi ekki verið til að fornu.
Eins og hver og einn íbúi Þverár-