Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1940, Side 126

104
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
ir, að ef þeir telja sér vísan ósigur í ein-
hverri baráttu, vilja þeir leggja niður
vopnin þegar í stað eða jafnvel hlaupa
í lið með hinum væntanlega sigurveg-
ara til þess að flýta fyrir úrslitunum og
vera réttu megin að leikslokum. En
engin afstaða getur verið fjær drengi-
legri sjálfsvirðingu eins og hún hefir
verið með öllum órotnum þjóðum og
ekki síst íslendingum. Þjóð vor hefir
frá fornu fari samhliða öllum öðrum
trúarskoðunum trúað á örlög, hörð og
miskunarlaus eins og landið sem hún
hefir bygt. En hún hefir líka trúað því,
að þessum örlögum væru ein takmörk
sett. Þau gætu ekki beygt öruggan
mannsvilja. Sóminn var undir því kom-
inn að berjast til þrautar, við hvaða
ofurefli sem var að etja, og bjarga svo
manngildinu, dýrustu eigninni, þó að alt
annað færi forgörðum. Þetta er sá
kjarni goðsögunnar um Ragnarök, sem
vakið hefir aðdáun hinna vitrustu
manna víða um heim og í augum þeirra
lyft norrænni heiðni á hærra stig en
forntrú Grikkja og Rómverja. Þetta er
rauði þráðurinn í lífsskoðun íslendinga-
sagna og sjálfri sögu þjóðarinnar allar
þær aldir, sem hún barðist á heljar
þremi, án þess að glata sjálfsvitund
sinni, gleyma ábyrgði sinni gagnvart
feðrum og niðjum.”
í þessum anda skyldi vor þjóðernis-
lega barátta háð, og eg veit, að margir
í vorum hópi eru þannig skapi farnir,
enda er engin sigurvon fyrir þann mál-
stað, sem menn bera fram hálfir og
veilir, en “stórt er best að vinna.”
Skal þá greint stuttlega frá þeim mál-
um, og öðrum þeim skyldum, sem
stjórnarnefndin hefir haft með höndum
á árinu:
Útbreiðslumál
Hið merkasta, sem unnist hefir í þá
átt á árinu, er stofnun tveggja nýrra
deilda í Nýja-lslandi. Af hálfu stjórn-
arnefndar fóru þeir hr. Ásmundur P.
Jóhannsson, séra Valdimar J. Eylands
og vara-forseti í útbreiðsluferð þangað á
siðastliðnu hausti og héldu þar sam-
komur. Var árangurinn sá, að nú hafa
stofnaðar verið deildir bæði í Riverton
og Árborg, sem þegar hafa byrjað fund-
arhöld. Munu fulltrúar þeirra hér á
þinginu skýra frekar frá stofnun deild-
anna og störfum. En jafnframt því
sem eg býð þær velkomnar í félagið,
vil eg fyrir hönd þess þakka öllum þeim
á' nefndum stöðum, er studdu að stofn-
un deildanna.
Nokkrar fyrirlestraferðir hafa farnar
verið undir umsjá félagsins á árinu, og
ber þar einkum að telja fyrirlestrahöld
þeirra Guttorms J. Guttormssonar
skálds, og Thor Thors alþingismanns.
Flutti Guttormur erindi á samkomum
deildanna í Saskatchewan og víðar, og
var honum og máli hans hvarvetna
vel fagnað, eins og vænta mátti. Að
fyrirlestrahöldum Thors alþingismanns
skal síðar vikið. Af stjórnarnefndar-
mönnum flutti séra Philip M. Pétursson
og séra Valdimar J. Eylands ræður á ís-
lendingadegi að Mountain, N. Dak., sem
deildin “Báran” stofnaði til; vara-forseti
var einnig mættur og flutti frumort
kvæði. Séra Valdimar flutti einnig
ræðu á íslendingadeginum að Gimli-
Vara-forseti hefir einnig á árinu flutt
ræður um íslensk og norræn efni á
ýmsum stöðum í Norður-Dakota og
Minnesota (meðal annars tvær útvarps-
ræður um Leif Eiríksson) á ensku og
norsku, og ritað margt um sömu efni á
þeim málum og dönsku, í blöð og tíma-
rit viðsvegar um Bandaríkin.
Þá hafa ýmsir af félagsmönnum unn-
ið þarft og þakkarvert útbreiðslustarf
með ræðuhöldum um íslensk efni: —
frú Jakobína Johnson með fjölmörgum
erindum á Kyrrahafsströndinni, Árni
Helgason með sýningu íslandsmynda
sinna á mörgum stöðum í bygðum vor-
um og Einar P. Jónsson ritstjóri með
ræðuhöldum sinum á íslendingadögum
vestur við haf og með öðrum erindum
um íslenska menningu á þeim slóðum,
en tvö þeirra voru flutt á ensku á
Kennaraskólanum í Bellingham, Wash.
Deildir félagsins á ýmsum stöðum
hafa gengist fyrir samkomum og með
þeim hætti lagt sinn skerf til út-