Heimilisritið - 01.07.1954, Blaðsíða 22

barnafjölda, sem hver kona
verður að eiga. Útrýming drep-
sótta er því veigamikill þáttur
í fækkun bamsfaradauðsfalla.
Fyrrum var litið á sjúkdóma
sem guðlegar ráðstafanir, synda-
gjöld. Jafnvel enn þann dag í
dag eru sumar tegundir af ó-
böppum og slysum kallaðar
„ráðstafanir Guðs“ á máli lag-
anna, svo sem þau, er orsakast
af óviðráðanlegum náttúruöfl-
um, eins og fellibyljum og eld-
gosum. Sérstaklega voru sjúk-
dómar, sem breiddust út sem
drepsóttir, skoðaðir sem hin
refsandi hönd hefnigjarnra mátt-
arvalda. Þeir voru álitnir vera
syndagjöld mannanna, og kirkj-
an boðaði, að mönnum bæri að
taka þeim með þolgæði og auð-
mýkt. Job rakti þjáningar sínar
til örva hins Almáttuga. Er
Boccaccio lýsir pestinni í Flór-
ens 1348, kemur fram hjá hon-
um álit almennings á orsökum
slíkrar plágu. Hann segir: „Og
svo mikil var grimmd himnanna,
eða kannske mannanna, að allt
að 100.000 manns létust í borg-
inni“. Marteinn Liither sagði:
„Drepsóttir, hitasóttarfaraldur
og aðrir skæðir sjúkdómar, eru
ekkert annað en gerningar djöf-
ulsins.“ Aríð 1495 gaf Maximi-
lian keisari út tilskipun, þar sem
hann heldur því fram, að „hinn
nýi, franski sjúkdómur,“ sýfilis,
væri refsing Guðs fyrir syndir
mannanna.
Tveim öldum síðar lýsti Cotton
Mather í Nýja Englandi yfir því,
að þessi sami sjúkdómur væri
refsing, sem hinn réttláti dóm-
stóll Drottins hefði geymt handa
„þessum vorum síðari tímum . .“
I kafla hér á undan var sagt. frá
því, að klerkastétt Skotlands
hefði haldið því fram, að bóhi-
sótt væri „refsidómur Guðs.“
Samkvæmt trúnni á guðlegan
nppruna drepsótta, voru bænir,
messur, verndargripir og fórnir
dýra og jafnvel manna, helztu
gagnráostafanir til þess að reyna
að milda hinn reiða Guð.
Með vaxandi menningu vék
trúin á guðlegan uppruna flestra
sjúkdóma smám saman fyrir
trúnni á það, að' sjúkdómar eigi
rætur sínar að rekja til truflana
í alheimskerfinu. Jafnvel allt til
vorra tíma hafa náttúrufyrir-
bæri, svo sem myrkvar, hala-
stjörnur, jarðskjálftar og flóð-
bylgjur verið álitin fyrirboðar
yfii-vofandi farsótta. Og það er
fyrst á síðustu thnum, að við
höfum komizt að raun um, að
mýragufur og næturloft eru ekki
sj úkdómsorsakir.
Þegar guðfræðilegar ráðstaf-
anir brugðust sem vörn gegn
drepsóttunum, reyndu menn
20
HEIMILISRITIÐ