Læknablaðið - 15.02.1995, Qupperneq 9

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
125
islæknum. Það gefur auga leið að sérmenntaðir
heimilislæknar munu vitaskuld rannsaka og
meðhöndla skjólstæðinga sína á sömu faglegu
forsendum og þekkingu og aðrir sérfræðingar.
Osannað verður því að telja, að tilvísunarkerfi
leiði til lækkunar útgjalda. Er þá vægt til orða
tekið. Líklegra er að heildarkostnaðurinn í
heilsugæslunni verði í besta falli sá sami en að
einhver tilfærsla verði í tekjuöflun milli hópa
lækna. „Sparnaður" hins opinbera gæti legið
mestur í því, að tilvísanir væru ekki notaðar.
Það er óvanalegt ef höfnun kerfis er aðals-
merki þess og megin ávinningurinn af því.
Fagleg sjónarmið hljóta að ráða mestu um
afstöðu okkar. Við njótum þess að búa við
kerfi þar sem sérfræðilæknisþjónusta er ódýr
og við erum því ekki þvinguð til að ganga í
berhögg við ákvæði í siðareglum okkar um inn-
byrðis samskipti og við skjólstæðinga okkar.
Þetta er mikilvægt. í öðrum löndum þar sem
sérfræðiþjónustan er hefðbundin dýr verður
læknastéttin að gangast undir kvaðir sem engin
þörf er fyrir hér. Samskipti lækna í núverandi
heilbrigðiskerfi eru mikil og góð. Þau eru oft
óformleg. Þau eru óþvinguð. Samkipti gætu
orðið stirðari í kerfi þar sem einn hópur lækna
er settur sem vörður yfir annan án faglegra
forsendna.
Að því leyti sem samskiptum okkar innan
núverandi kerfis kann að vera ábótavant getur
enginn bætt úr því nema við sjálf. Tilvísana-
kerfi bætir hvorki né tryggir samskipti. Má í því
sambandi benda á að færu margir sjúklingar
beint til sérfræðinga og greiddu kostnað að
fullu er hætt við að upplýsingaflæði yrði lakara
en nú er. Óraunhæft er að líta á það sem skil-
yrðislausan grundvöll fyrir faglega fullkomnu
heilbrigðiskerfi að öll ferli einstaklings byrji
hjá heimilislækni hans. Stjórnvöld viðurkenna
þetta. Ekki þarf tilvísun til augnlækna. Það er
óvirðing við heimilislækninn og starf hans að
ætla honum að hindra ferli um kerfið. Það
brýtur trúnaðarsamband læknis og sjúklings og
ákvæði siðareglna lækna ótvírætt. Enn alvar-
legra er að ætla heimilslækni að loka augum
fyrir þekkingu sinni með tilliti til rannsókna og
meðferðar á sjúklingum. Erfitt er fyrir meiri-
hluta læknastéttarinnar að starfa fyrir kerfi
undir því ámæli að hann sé ekki trúverðugur og
hafi ekki getu til þess, nema undir eftirliti, að
vísa fólki um kerfið, jafnvel sjálfum sér og
sínum nánustu. Læknastétt sem kyngir slíkum
kvöðum að ástæðulausu er í miklum vanda.
Að lokum fylgir hér með ályktun stjórnar
Læknafélags íslands um tilvísanir frá 1993. Það
sem í henni stendur er markvisst. Það er í fullu
gildi. Að þeirri yfirlýsingu stóðu fulltrúar allra
hópa lækna:
„Það er skoðim stjórnar Lœknafélags ís-
lands, að hver einstaklingur skuli hafa heimilis-
lœkni, sem hefur heildaryfirlit yfir heilsuhagi
hans. Sérhver einstaklingur leiti að öllu jöfnu
fyrst til heimilislœknis síns þarfnist hann þjón-
ustu í heilbrigðiskerfinu. Jafnframt telur stjórn
Lœknafélags Islands að hver og einn skuli hafa
óskoraðan rétt til þess að leita sér lœkninga hjá
hverjum þeim lœkni sem hann kýs án milli-
göngu annars lœknis.
Flœðistýring í heilbrigðiskerfinu, sem ekki
tekur mið afþessum grundvallarsjónarmiðum,
samrýmist ekki stefnu Alþjóðaheilbrigðismála-
stofnunarinnar umfrjálst val einstaklinga til að
leita sér læknisþjónustu. Slíkt er jafnframt í
andstöðu við siðfræði Alþjóðasamtaka lœkna,
sem íslenskir læknar eru aðilar að, ogfelur í sér
að hagsmunir sjúklings skuli settir ofar hags-
munum kerfis, einstakra lœkna eða annarra
hópa heilbrigðisstarfsfólks.
Siðareglur lœkna geyma ákvæði um sam-
skipti og upplýsingaskyldu milli lækna. í þeim
eru ítarleg ákvœði um samskipti þeirra við
skjólstœðinga sína sem og um samskipti lækna
innbyrðis vegna sameiginlegra skjólstœðinga.
Þessi ákvœði í siðareglunum eru til þess sett að
vernda hag og rétt þeirra sem til lœkna leita.
Flœðistýring í heilbrigðiskerfinu, sem byggir
fyrst og fremst á fjárhagslegum sjónarmiðum,
tryggir hagsmuni sjúklings aldrei jafnvel og
gildandi siðareglur lœkna. “
Sverrir Bergmann,
formaður Læknafélags íslands