Læknablaðið : fylgirit - 01.09.1978, Blaðsíða 94

Áberandi er, að öllum þessum brotum hefur farið fjölgandi með ári hverju, eins og
töflur 2 til 4 sýna.
Þó kemur smá "afturkippur" í fjölda neðri kjálkabrota árin 1976 og 1977, samanbori
við næstu ár á undan. Ekki eru þetta þó sláandi frávik og reyndar ekki marktæk, þ
sem tilfellin eru of fá. Hvað kinnbeins- og miðandlitsbrotin áhrærir virðist þó
vera um stöðuga aukningu á þessum brotum að ræða.
Aberandi er, að karlmenn eru í yfirgnæfandi meirihluta hvað alla þessa 4 brotaflokl
áhrærir. Mest er þetta áberandi með kinnbeins- og miðandlitsbrotin, en þar er hlu1
fallið rúmlega 4:1. Við nefbrotin er' hlutfallið rúmlega 3:1 og við brot á neðri
kjálka rúmlega 2,3:1.
Rétt er að leggja sérstaka áherslu á í sambandi við nefbrotin, að ekki er nem
lítill hluti þeirra sjúklinga lagður inn til aðgerðar, en meirihlutinn er meðhöndl<
utan spítala. Má gera ráð fyrir, að ekki sé nema 8-10. hver sjúklingur með nefbro'
lagður inn til aðgerðar og fjöldi nefbrota sé um 160-170 ár hvert, þ.e. um 3 nefbro'
á viku hverri.
Langflest nefbrotin eru bein afleiðing líkamsmeiðinga og mætti giska á um 80%.
Einnig er áberandi stór hluti kinnbeinsbrotanna af sömu rótum runninn, kannske enn
hasrri prósenta eða allt upp í 90%. Það skal tekið fram, að þessar tölur eru ágisk>
en þó sennilega ekki fjarri lagi. Einnig eru neðri kjálkabrotin mjög tíð í samban<
við líkamsmeiðingar, en ekki virðist svo vera í jafn ríkum mæli og í sambandi við
nef- og kinnbeinsbrotin. Aðrir helstu orsakavaldar eru íþróttir, en þar eru nef-
og kinnbeinsbrot nokkuð algeng. Miðandlitsbrotin eru svo eins og fyrr segir mun
algengari í sambandi við meiriháttar umferðar- eða vinnuslys. Aberandi er, að fle!
nef- og kinnbeinsbrotin koma til okkar um eða fljótleg^ eftir helgar, en þó er al-
gengt að sjúklingur með nefbrot leiti ekki læknis fyrr en viku, eða jafnvel hálfum
mánuði eftir slysið.
Það þarf vart að taka fram, að áfengisneysla er mjög snar þáttur í þessum brotum,
sérstaklega nef- og kinnbeinsbrotum, og virðist lítið vera hægt að gera í þeim mál>
Hins vegar má segja, að aukið öryggi í umferðinni, t.d. hraðatakmarkanir, aukinn
öryggisbúnaður bifreiða (öryggisbelti, öryggisgler, eftirgefanlegur stýrisútbúnaðu]
svo og notkun hjálnH í sambandi við bifhjólaakstur, hafi dregið nokkuð úr hinum
svæsnari andlitsslysum.
Niðurlag
Gerð er lausleg úttekt á andlitsbrotum, er komið hafa til meðferðar á HNE-deild
Borgarspítalans á árunum 1971-1977. Stöðug aukning virðist vera á öllum þessum br<
um, ef undan eru skilin neðri kjálkabrot. Lýst er lauslega helstu brotaflokkunum
almennt. Líkamsmeiðingar í sambandi við áfengisnotkun virðist vera stærsti þáttur-
inn í þessum andlitsslysum.
Summary
The article contains a review of facial fractures treated at Borgarspítalinn in
the years 1971-77. There were 107 nasal bone fractures but most patients with
nasal fractures are treated as outpatients and are not included here. There were
alltogether 211 zygonatic and middle face fractures. Mandibular fractures were 155
All these fractures are on the increase except mandibular fracture. Violence
associated with excessive drinking seems to be a major factor in the etiologi of th1
facial fractures. Problems and methods of treatment are discussed.
92