Læknablaðið : fylgirit - 01.09.1978, Blaðsíða 138

slökunar áður en barkarenna var sett niður. Raddbönd og barki voru úðuð með
lidocaine. Oftast voru notaðar barkarennur með belg og innvöfðum járngormi til
að hindra, að barkarennan gæti fallið saman. Svæfingunni var síðan haldið áfram
með 66% glaðlofti og 33% súrefni. Síðan voru með vissu millibili gefnir skammtar
af fentanyl (Leptanal) eða meperidine ásamt curare eða pancuronium eftir að það
kom á markaðinn hér árið 1973. Yfirleitt var notuð öndunarvél (Manley) og
sjúklingarnir þannig látnir ofanda (hyperventilation) nokkuð (Pa C02 25-35 mm.Hg).
Halothane (Fluothane) var notað við svæfingar lítilla barna og við sumar aðgerðir,
svo sem cranioplastik.
Fylgst var með ástandi sjúklinganna í aðgerð á eftirfarandi hátt: Blóðþrýstingur
var mældur á venjulegan hátt, en við fyrstu aðgerðir á æðagúlum var blóðþrýstingur
nœldur með beinni mælingu með rafþrýstinæli, sem var tengdur sjúklingnum um nál
í arteria radialis. Fylgst var með púls á venjulegan hátt og oftast var höfð
hlustpípa í vélinda. Notaður var síhitamælir (rectal), sem sýndi stöðugt
líkamshita. Hjartarafsjá (oscilloscope) var alltaf notuð. Fylgst var með þvag-
magni þegar ástæða var talin til og sömuleiðis var bláæðaþrýstingur nældur eftir
þörfum. Hita-kælidýna var höfð undir sjúklingum, þannig að nokkur áhrif mátti
hafa á líkamshita. Blóðgasnœlingar voru gerðar einu sinni til tvisvar og oftar ef
þörf krafði. Yfirleitt var notuð talsverð oföndun, eins og að franan greinir, og
súrefnisþrýstingur í slagæðablóði ekki látinn vera lægri en 100 mm. Hg. Við lok
svæfingar var gefið atropin og neostigmin til að upphefja áhrif vöðvaslakandi
lyfja. Þá var einnig notað nalorphine eða naloxone til að upphefja áhrif verkja-
stillandi lyfja, ef ástæða þótti til. Vökvi sá sem oftast var notaður í aðgerðum
var solutio natrii lactatis compositum (Hartmanns vökvi) með eða án glucosu.
Lyf til að lækka þrýsting í heilabúi voru gefin samkvaant ákvörðun skurðlækna, en
algengast var að nota mannitol eða dexamethasone (Decadron). Einnig var notuð
oföndun, (sjá síðar). Lyf til að lækka blóðþrýsting við aneurysmaaðgerðir voru
trimethaphan (Arfonad), halothane eða natrium nitroprussid (Nipride).
Árangur
Af þessum 532 svæfingum var meirihluti, eða um 430 (80%) án fylgikvilla. Athuga-
semdir hafa verið gerðar við 102 svæfingar, en fylgikvillar sem eingöngu má skrifa
á reikning svæfinga eru fáir.
Tveir sjúklingar fengu hjartastopp í aðgerð. Annar fékk skyndilega ventricular
fibrillation. Gefin var viðeigandi meðferð og varð sjúklingnum ekki meint af.
Hinn sjúklingurinn fékk hjartastopp eftir að slöngur frá svæfingavél höfðu farið
úr sambandi við barkarennu. Fljótlega tókst að koma hjartanu í gang og lokið var
við aðgerðina, en sjúklingurinn lést nokkrum dögum síðar, án þess að hafa komið
til meðvitundar. Einum sjúklingi var í misgripum gefið rangt blóð og fékk hann
slæmar aukaverkanir, en jafnaði sig síðan alveg á nokkrum dögum.
Blóðþrýstingsfall (neðar en 70 mm.Hg.syst.) var hjá 36 sjúklingum og mátti rekja
u.þ.b. helming til mikilla blæðinga eða stellingar á skurðarborði, en hjá hinum hafa
svæfingalyf vafalaust verið orsökin. Blóðþrýstingsfallið hjá síðamefnda hópnum
stóð yfirleitt ekki yfir nema fáar mínútur og var leiðrétt með viðeigandi aðgerðum.
Hjartsláttaróregla, sem ekki var fyrir svæfingu, varð hjá 13 sjúklingum. Oftast
var um að rasða aukaslög (atrial eða ventriculer). Hugsanlegt er að tíðni hjart-
slattaróreglu hafi verið eitthvað meiri en hér er greint frá, vegna þess að gleymst
hefur að skrifa það í athugasemdadálk á svæfingablaðið.
Þrxr sjúklingar fengu krampa stutta stiond í aðgerð. Sjaldgæft var að sjúklingar
köstuðu upp, nema þegar um bráðaðgerð var að ræða, en ekki er talið að neinn hafi
"aspirerað" í lungu.
Loftkökkur(embolia) við aðgerðir í fossa posterior í sitjandi stöðu er talinn hafa
komið fyrir tvisvar. Blóðþrýstingur lækkaði nokkuð hjá öðrum sjúklingnum, en ekki
varð vart við neinar brevtinear hjá hinum.