Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Side 47

Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Side 47
45 nám á æxlinu hjá. Þessi æxli, sem vaxa i lungnatoppnum og geta vaxið inn í taugar eða bein á þessu svæði (sup.pulm. sulcus) hafa lengi verið skurðlæknum erfið viður- eignar og árangur eftir brottnám lélegur. Batahorfur virðast aukast, ef geislað er fyrir aðgerð og gert víðtækt brottnám (extended resection) þ.e.a.s. auk æxlisins eru fjarlægð þau rif og þær taugar sem æxlið þrýstir á eða vex inn í.co 01 82 03 04 05 06 Einnig hefur verið reynd „radon seed implantation“ í sambandi við aðgerð.05 1 öllum skýrslum kemur skýrt fram, að batahorfur sjúklinga versna verulega þegar komin eru meinvörp í miðmætiseitla, hver sem vefjategund æxlisins er, en þó er ekki vonlaust um bata.20 07 08 09 70 71 72 Þýðing mið- mætisspeglunar fyrir aðgerð er mikil til að fá vefjagreiningu og varðandi það, hvort æxlið telst skurðtækt eða ekki. Sumir skurð- læknar telja aðgerð vonlausa, ef æxlið er vaxið í miðmætiseitla, en aðrir telja aðgerð því aðeins vonlausa ef um smáfrumukrabba- mein er að ræða eða æxlið er vaxið út i gegn- um eitilhýðið. f skýrslu Pearson73 voru 236 sjúklingar eða 27% með meinvörp í efri miðmætiseitl- um við speglun og voru því taldir óskurð- tækir. Sjötíu og níu af hundraði þessara sjúklinga voru dánir innan eins árs frá greiningu og aðeins 4 sjúklingar eða 2% lifðu 1 5 ár eða lengur. Pearson72 telur, að suma sjúklinga eigi þó að taka i aðgerð, enda þótt meinvörp haíi fundist við speglun. Skilyrðin eru: að aðeins séu komin meinvörp i eitla sömu megin og æxlið er og öruggt er talið, að unnt sé að ná öllum þeim eitlum við aðgerðina. Aðgerð er því ekki gerð ef eitill eða eitlar eru fast vaxnir við barka eða ósæð. Ef smáfrumu- krabbamein er komið í miðmætiseitla gera þeir heldur ekki aðgerð. Stundum geisla þeir þessa sjúklinga eftir aðgerð. Martini et al74 telja einnig, að það sé á- kveðinn hópur sjúklinga með meinvörp : miðmætiseitlum, sem hafi allgóðar batahorf- ur ef gerð er gagnger aðgerð og gefin geisla- meðferð á eftir. (Sjúklingar með smáfrumu- krabbamein eru þó ekki teknir í aðgerð ef eitlar eru með meinvörpum). Þess háttar að- gerð var gerð á 80 sjúklingum, sem flestir fengu geislameðferð á eftir. Einu ári eftir aðgerð voru 73% á lífi og þrem árum eftir aðgerð 49%. Ávallt skal kanna, hvort stækk- aðir eitlar finnast á hálsi, því þess eru dæmi, að meinvörp séu komin í hálseitla, en mið- mætisspeglun sé eðlileg. Það er staðreynd,74 að lítil æxli (3 cm eða minna) utarlega í lungum og eitlastækkanir ekki sjáanlegar á röntgenmyndum (Ti NO æxli) eru alltaf skurðtæk og i 95% tilfella er kleift að ná öllu æxlinu ásamt þeim miðmætiseitlum, sem meinvörp gætu verið komin í. Álíka margir þessara sjúklinga lifa í 3 ár eins og sjúklingar með stig I æxli án eitlameinvarpa. Miðmætisspeglun er því óþörf hjá þessum sjúklingum því að sjálfsagt er að gera gagngera aðgerð, hvort sem æxlið er komið i eitla eða ekki. Þegar smáfrumukrabbamein er undanskilið þá eru batahorfur svipaðar hjá þeim, hver sem vefjategundin er. f flest- um tilvikum hafa meinvörpin verið bundin við eitlana sjálfa, en stundum er unnt að f jarlægja þá, enda þótt æxlisvöxtur sé kom- inn út fyrir þá. Þeir sem hafa gagnrýnt þessa aðferð benda á að ókleift er við að- gerðina að ná til efra miðmætisins mótsettu megin, en það er einmitt þess vegna sem þeir gefa sjúklingum röntgengeisla á þetta svæði eftir aðgerð. Það reyndist kleift að komast fyrir æxlið eða stöðva vöxt þess með aðgerðum og geislum hjá næstum tveim þriðju hlutum þeirra sjúklinga, sem höfðu eitlameinvörp í miðmæti (N2).74 Takist þetta ekki deyja flestir þessara sjúklinga úr f jærmeinvörpum, en ekki vegna þess að sjúkdómurinn taki sig upp í miðmæti. Batahorfur minnka þvi verulega ef ekki tekst að ná öllum æxlisvef úr lunga eða miðmæti. Mjög hafa verið skiptar skoðanir varðandi meðferð sjúklinga með smáfrumukrabba- mein (oat cell). Ég tel að árangur okkar hafi sýnt, að rétt sé að nema æxlið brott, ef það er skurðtækt og ekki eru komin teikn um meinvörp í önnur liffæri eða miðmætis- eitla. Fjöllyfjameðferð fyrir eða eftir aðgerð kemur að sjálfsögðu til greina. Ýmsir fleiri eru þeiri'ar skoðunar, að fjarlægja skuli æxl- ið þegar því verði við komið og ekki hafi tekist að sýna fram á útbreiðslu i önnur líf- færi.75 70 77 78 79 80 Meyer og Pai'ker81 telja, að ófullkomið brottnám á smáfrumukrabbameini veiti litla fróun og hafi sjúklingar ekki svarað vel fjöl- lyfjameðferð fyrir aðgerð þá sé ekki líklegt,

x

Læknablaðið : fylgirit

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.