Sagnir - 01.06.2003, Qupperneq 62

mun hafa verið lögð í kistuna í hvíta danskjólnum sínum
með rauða beltinu.28 Ellen var grafin í kirkjugarðinum að
Stóra Núpi í Gnúpveijahreppi.
Katrín Briem, dóttir Jóhanns Briem af seinna
hjónabandi, varðveitir nokkra muni tengda Ellen Kid, svo
sem auglýsingaspjöld, örlítið af búningum og úrklippur úr
þýskum blöðum um danssýningar sem hún tók þátt í. Það
sem mestu máli skiptir er þó fjöldi mynda. Þær sýna bæði
einkalíf hennar og dansarann Ellen Kid. Margar voru teknar
hér á landi, líklega fyrir sýninguna í Iðnó, aðrar í Dresden,
Magdeburg og ef til vill víðar. Þessar myndir segja meira
en mörg orð. Þær sýna fallega, fingerða stúlku með dökkt
hár og lifandi andlit sem túlkar vel hughrif dansins sem
hún dansar hverju sinni. Einna fallegust er þó ljósmynd
af Ellen úti í íslenskri náttúru. Hún er að dansa berfætt í
grasinu fijáls og lífsglöð. Glæsilegar línur dansarans koma
fram í heilmiklu stökki. Hér er greinilega vel menntaður
atvinnudansari á ferðinni.29
Sýningaratriðin í Iðnó hafa verið í stíl hins nýja þýska
dans. Ekki virðist ólíklegt að einhveijir dansanna hafi verið
eftir Mary Wigman. Lýsingin á stúlkunni sem Hggur og
sefur er ekki ólík dansi Wigman sem heitir „Pastorale“.30
Þessi sýning var því einstök og ótrúlegt að hér í Reykjavík
hafi verðið boðið upp á það nýjasta í danssköpun í Evrópu,
flutt af nemanda eins helsta ffumkvöðulsins.
♦ ♦ Hinum megitt við Atlandshajið ♦ ♦
Með tilkomu nasismans og ekki síst síðari heimstyijaldarinnar
stöðvaðist öll frekari þróun nútímaHstdans í Þýskalandi
og sá gróður sem kominn var vel á veg visnaði eða féll
í dvala. A sama tíma voru ný fræ að spíra hinum megin
Atlantshafsins, í Bandaríkjunum. Einn helsti frumkvöðull
nútímalistdansins þar var Ruth St. Denis (1879-1968).
Hún og mótdansari hennar og síðar eiginmaður, Ted
Shawn, stofnuðu skóla og dansflokk árið 1915 í Los
Angeles undir nafninu Denishawn. Margir þeirra sem á
næstu árum og áratugum byggðu upp nýja dansflokka, ný
þjálfunarkerfi og mörkuðu nýjar stefnur í dansinum fengu
menntun sína og reynslu þar. Meðal þeirra voru til dæmis
Martha Graham, Doris Humphrey og Charles Weidman
sem öll eru álitin frumheijar og hugmyndafræðingar á
fjórða áratugnum, sem oftast er talinn helsti sköpunartími
bandaríska nútímalistdansins.31
Tvær ungar íslenskar stúlkur héldu til náms í
Bandaríkjunum árið 1943. Evrópa var lokuð vegna
stríðsins og því aðeins um Vesturheim að ræða fýrir þá sem
mikið lá á að komast til náms. Þessar stúlkur vissu Htið hvor
af annarri, en báðar hétu þær Sigríður og báðar áttu eftir að
marka djúp spor í sögu dansins á Islandi, hvor á sínu sviði.
Sigríður Þ. Valgeirsdóttir fæddist árið 1919 og
byrjaði 8 ára gömul að læra þjóðdansa sem æ síðan hafa
verið drjúgur þáttur í Hfsstarfi hennar. Þátttaka í ýmsum
tegundum dans og leikfimi marka æskuár Sigríðar sem var
í sífeUdri leit að einhveiju hreyfingaformi sem fuHnægði
þörfum hennar fýrir sköpun, tónlist og samræmi. Hún fór
í tíma hjá EUen Kid í þeirri von að þar fýndi hún dansform
sem hentaði henni en þar var hún ein á báti og óskir
Ruth St. Denis var einn af frumkvöðlum nútímalistdansins í Bandaríkjunum.
meirihlutans réðu. 32
Að loknu námi í Iþróttakennaraskólanum á Laugarvatni
setti Sigríður stefnuna á framhaldsnám. University of Califomia í
Berkeley varð fýrir vahnu og þangað var hún komin í maí 1943.
Takmarkið var að ljúka námi í „Health, Physical Education
and Recreation“. En hún vildi ekki fýrir nokkurn mun sleppa
hreyfmgum við tónlist svo hún innritaði sig í nokkuð sem hét
„Modern Dance" án þess að vita beinlínis hvað það var. Þar gekk
henni svo vel að eftir fýrstu önnina var henni bent á að fara í
inntökupróf í sýningarflokk þeirra, Orchesis. Sigríður var önnur
af tveimur sem komust inn, hin stúlkan hét Dorothea og reyndist
vera bamabam Isadom Duncan.
Yfirmaður deildarinnar leitaðist við að víkka
sjóndeildarhring nemenda sinna og sendi þá m.a. á námskeið þar
sem Ruth St. Denis kenndi „masterclass“ á nokkmm sviðum
dansins. „Það var stórkostleg upplifun. Hún var alveg rosalega
sterkur karakter" segir Sigríður sem þarna fékk tækifæri til að
nema hjá þessari móður bandaríska nútímalistdansins.33
I nútímadansdeUdinni í Berkeley var mildl áhersla lögð á
danssköpun nemenda og á námstímanum samdi Sigríður mörg
verk. Meðal þeirra var eitt þar sem hún notaði tónlist byggða á
íslenskum rímnalögum og nefndi það Konurnar í Vík (Tlie Women
of Vík). A síðasta misseri Sigríðar í skólanum var hún valin úr
stómm hópi til að semja og dansa sjálf hlutverk prinsessunnar
í fýrstu uppfærslunni í Bandaríkjunum á Sögu dátans eftir Igor
Stravinsky. Auk dans prinsessunnar samdi hún líka dansa fýrir
djöfulinn auk þess að hjálpa til við sviðsetninguna. „Þetta var
heljarmikið tilstand" segir hún. Stravinsky ætlaði að stjórna
hljómsveitinni á fmmsýningunni en svo varð þó ekki. „Hann
fékk flensu, varð farveikur og komst ekki og þá tók við sá sem
hafði æft hljómsveitina." Verkið var sýnt nokkmm sinnum fýrir
fuUu húsi og fékk góða dóma.34
60 SAGNIR