Sagnir - 01.06.2003, Síða 63

AÐ DANSA NYJAN DANS
Mánuði áður en Sigríður ædaði heim tíl íslands kom boð
frá Stravinsky um að sýna verkið næsta gamlársdag fýrir félagskap
leikara í Hollywood. Tónskáldið setti aðeins eitt skilyrði, það
að stúlkan sem dansaði prinsessuna yrði með. Vissulega var
þetta freistandi en Sigríður var búin að ljúka námi sínu, kaupa
farmiðann heim til Islands og ekkert að gera annað en að hafna
þessu boði og fara heim í maí 1947 eins og áætlað hafði verið.
Strax eftir heimkomuna hóf Sigríður kennslu við
Iþróttakennaraskólann á Laugarvatni. Hún samdi mikið af
dansi fýrir nemendur sína á Laugarvatni, þó oftast í formi
leikfimiæfinga og einnig fýrir nemendur Kennaraskóla Islands
eftir að hún hóf kennslu þar árið 1948.
Sumarið 1949 var haldið alþjóðlegt íþróttamót í
Stokkhólmi. Tíu stúlkur frá íþróttakennaraskólanum á
Laugarvatni, allar nemendur Sigríðar, sóttu mótið. Það var
vel vandað til alls undirbúnings. Sigríður hafði kynnst tórdist
Jórunnar Viðar og líkað hún svo vel að hún leitaði til hennar
um samningu tónverks fýrir sýningaratriðið. Sýning íslensku
stúlknanna vakti mikla athygh. Fréttir sænsku dagblaðanna af
mótinu voru þýddar og birtust í íslenskum blöðum. I Tímanum
frá 10. ágúst 1949 var m.a. vitnað til urnmæla í Aftonsbladet ffá
30 júlí:
Fegurstu augnablikin á „Lingiaden" hafa verið
þegar hin formstífa leikfimi hefur fengið „skeinu
á fótinn“ frá stóru systur sinni, dansinum. Þá fýrst
er leikfimin hættir að vera bara leikfimi, verður
hún falleg. Ef ekki fýrr, þá kom það fram á mjög
ákjósanlegan hátt, þegar íslenzku stúlkumar sýndu.
... Beinvaxnar, grannar, gullhærðar stúlkur, eins
og stignar beint út úr sögum Snorra. Þær gerðu
ekki bara hnébeygjur og armréttur fram og aftur,
en dönsuðu bara sýningu sína út. Mjúkar og fimar
hreyfingar, svo einfaldar og eðlilegar. Mjög fagurt.
Ritarinn í Aftonsbladet var þó ekki nærri búinn, hann talaði
um glæsileikann og svífandi léttleikann í hreyfingunum og
endurtók í lokin, „fagurt, mjög fagurt."35 Ástbjörg Gunnarsdótdr
íþróttakennari, sem tók þátt í mótinu, segir að grunnhreyfingamar
í þessu prógrammi hafi gengið í gegnum kvennaleikfimina eins og
rauður þráður allar götur síðan. Enn í dag lifa hugmyndir Sigríðar
og túlkun á nútímalistdansi áfram í kvennaleikfiminni.36 Síðar naut
Sigríður Valgeirsdóttir kennslu enn fleiri frumherja bandaríska
nútímalistdansins á sumamámskeiðum í New York og víðar. Þar á
meðal vom Charles Weidman og Paul Taylor.37
Þegar Htið er til baka þá er það ótrúlegt að kona sem stundað
hafði nám hjá svo mörgu af því folki sem beinlíms skapaði bandaríska
nútímalistdansinn hafi ekki komið nærri listdansinum á Islandi. Því lá
beint við að spyija hvort hún hafi ekki haft áhuga á því að vinna með
fólki sem hafði listdansþjálfun að baki? Sigríður svaraði: „Það var
alltaf draumurinn, já, en það rætast ekki allir draumar, en sá draumur,
hann angraði mig óskaplega á tímabili."38 Ef til vill mætti segja að
íslenski dansheimurinn hafi ekki þekkt sinn vitjunartíma. Dansarar
sem stunduðu þessar tvær mismunandi stefiiur í sviðsdansinum,
klassíska listdansinn og nútímalistdansinn, höfðu lítið samband sín
á milli og ekkert samband myndaðist við listdanskennara landsins
sem eiginlega vissu ekki af henni. Erlendis gætti auk þess töluverðrar
tortryggni þeirra á milli enda nútímalistdansinn skapaður sem svar við
klassíska dansinum en klassísku dönsurunum þóttí mikið ábótavant í
þjálfun nútímahstdansara.
♦ ♦ Önmir Sigríður ♦ ♦
Það var ekki einungis nútímalistdansinn sem var að þroskast
í Bandaríkjunum á fjórða og fimmta áratug 20. aldarinnar.
Hinn hefðbundni listdans blómstraði þar líka. Bandaríkin
voru full af landflótta dönsurum frá Evrópu, þar á meðal
dönsurum Ballet Russe. Mikið var um listdanssýningar,
ekki síst í New York sem var því spennandi kostur fýrir
ungan listdansnema frá íslandi.
Sigríður Ármann fæddist árið 1928 og hóf dansnám
sex ára gömul hjá Ásu, einni af Hansonsystrunum. Hún
lærði líka dans hjá fleiri kennurum auk þess að sækja tíma
hjá Ellen Kid eins og áður kom fram.39 Stúlkan hafði
greinilega mikla danshæfileika. Hún var smávaxin, hðug,
með góða tónlistamæmni og ákaflega áhugasöm. Því
kom að því að ákveðið var árið 1943 að hún færi utan
til framhaldsnáms í hstdansi. I miðri heimsstyijöldinni
vom Bandaríkin eini kosturinn og hann ekki slæmur þó
skipaferðir yfir hafið á stríðstímum væm ekkert aðlaðandi.
Sigríður einbeitti sér að sígilda hstdansinum og innritaðist
í Chalif School of Dancing í New York. Einu sinni í viku
vom þó tímar í nútímalistdansi. Á þeirri tegund af dansi
hafði Sigríður engan sérstakan áhuga, lífið snérist um sígilda
listdansinn bæði hjá henni og skólafélögum hennar. „Ég
hafði engan áhuga á því, ég hafði svo nóg með að taka hinn
inn, klassíkina. Ég sá sýningar hjá Ballet Russe og bara allt
Sigriður Þ. Valgeirsdóttir lærði listdans í Berkeley Háskólanum í
Kalifomíu og fekk tækifæri til að dansa sjálf hlutverk prinsessunnar í
fyrstu uppfærslunni i Bandaríkjunum á Sögu dátans eftir Igor Stravinsky.
SAGNIR 61