Sagnir - 01.06.2003, Blaðsíða 93

SAGNFRÆÐI OG LISTIR
að sögulegar skáldsögur hafi verið í miklu uppáhaldi hjá mér á
táningsárunum og örugglega haft sín áhrif á það að ég gerðist
sagnfræðingur. Sá fimmti, Siguijón Baldur Hafsteinsson, skrifar
um kvikmyndir og telur, sennilega réttilega, að „Islendingar
búa við það sérkennilega ástand að kvikmyndalistin sé vart
talin til listgreina”. Engin almennileg kvikmyndagagnrýni
er til í dagblöðunum og þar er ég sammála. Nú bíðum við
eftir hinni frelsandi kvikmyndasagnrýni sem Páll formaður
Sagnfræðingafélagsins og ritstjóri Sögu hefur boðað.
I tengslum við umfjöllunina um listir er rétt að gefa
gaum að þeim hvatningarorðum sem koma fram. Ungu
fræðimennirnir vilja hvetja til rannsókna í listum. Olafur
Engilbertsson ritar urn nauðsyn þess að stofna leikminjasafn
ogjón Viðar Jónsson vill reisa safn um leiklistarsögu. Þetta eigi
að verða rannsóknamiðstöðvar sem hvetja til rannsókna, Jón
Viðar vill ennfremur koma á kennslu í leikmyndhst við Háskóla
Islands. Ef að núverandi skorarformaður bókmenntafræði og
málvísindaskorar fær að ráða er þess ekki langt að bíða.
♦ ♦ Lokaorð ♦ ♦
Það var vel til fundið hjá ritstjóm 22. árgangs Sagtia að fa
myndlistarmanninn Agúst Bjamason til að myndskreyta grein
Guðnýjar um móðurást á 18. öld. Framtíðarritstjórar Sagna
mættu jafnvel taka þetta til fyrirmyndar (sbr. Skírnir), einkum
þegar þarf að myndskreyta greinar þar sem ekkert nothæft finnst
í kistum þjóðarinnar.
Sagnir er verk nemenda en ekki kennara. Aldrei hafa
nemendur mínir beðið mig að lesa yfir greinar í tímaritið. Sömu
sögu segja flestir kollegar minir. Nemendur ritrýna greinar hvors
annars og sinna því vel. Nokkrar vinsamlegar ábendingar vO ég
því leyfa mér að gefa nemendum. Tilvísanakerfið er ekki alveg
samræmt. Legg ég til að ritstjórar framtíðarinnar taki upp kerfið
sem við Guðmundur Jónsson hönnuðum fyrir Sögu á sínum
tíma. Best að verðandi sagnfræðingar læri það strax!
Prentvillupúkinn kom sjaldan í heimsókn. Það finnast
smáhnökrar sem allir ritstjórar þekkja - t.d. vandinn við að
skipta erlendum orðum milli lína. Kápa ritsins með öllum
litlu myndunum finnst mér falleg. Hins vegar er mikið af
smáum myndum í sjálfu ritinu sem hreinlega njóta sín ekki.
Eg hefði frekar kosið að hver grein hefði fengið að minnsta
kosti eina mynd í myndarlegri stærð. Leturstærðin er of lítil
fyrir minn smekk (en ég er farin að eldast).
Eg verð að segja að eftir að hafa rýnt í þessar
greinar þá er ég á því að okkur kennurum hafi bara tekist
nokkuð vel upp með að koma fræðunum til skila. Hér
eru margir efnilegir ungir sagnfræðingar að skrifa sínar
fýrstu tímaritsgreinar. Sagnfiæðileg vinnubrögð hafa lærst.
Frumheimildir eru í fýrirrúmi. Nemendur eru duglegir að
draga ályktanir og meira að segja að leggja dóm á gerðir
fólks í fortíðinni sem þroskaðri sagnfræðingar hika oft við.
(Dæmi: Sif: „Baráttuþrekið hafði hann [ Jón Leifs] til að
bera en herkænskuna ekki.“ s. 82; Viðar: Áht Winifred
Wagners á Hitler „er skiljanleg[tj en óréttlætanleg[t]“
s. 28) Þetta er alls ekki neikvætt. Tilvitnanir hafa verið
valdar af alúð og krydda vel textann. Ekki skemmir að
hafa þær sem eru á dönsku og ensku á frummáhnu eins
og Valgerður og Guðmundur gera, en Þorláki finnst
vissara að þýða þýskuna, sem er sennilega rétt miðað við
málakunnáttu í dag. Ungu fræðimennimir á sviði 18. aldar
og fýrri hluta 19. aldar hafa þurft að leggja á sig ómælda
vinnu við að rýna í erfiða fljótaskrift þeirra tíma. Ljóst
er að 22. árgangur Sagna hefur krafist óhemju mikillar
vinnu af ritstjóm. Það gleður mig sem kennara hversu vel
nemendur skrifa fræðilegar greinar og þær em jafnframt í
langflestum tilvikna bráðskemmtilegar. Sagnfræði er ekki
leiðinleg. Það vitum við sem stundum hana.
Eg óska ritstjóra og ritstjórn, höfundum og
sagnfræðinemum fýrr og síðar til hamingju með það
glæsilega rit sem Sagnir hefur lengi verið. Sif Sigmarsdóttir
skrifar í sínu spjalli: „Eg leyfi mér að vona að það sýnishorn
greina sem hér birtist beri þess vitni að nemendur
sagnfræðiskorar Háskóla Islands leggja sitt af mörkum til að
Háskóli Islands rísi undir nafni.“ Hún á þar við að háskóli
okkar sé universitas í alþjóðlegri merkingu þess orðs. Eg
fullyrði að svo sé.
♦ ♦ ♦
Árbæjarsafn - Minjasafn Reykjavíkur.
Fjölbreytt dagskrá í allt sumar ma. ný sýning: Dagur í lífi Reykvíkinga.
Sjötti áratugurinn. Sýningin er gerð af sagnfræðinemum undir stjórn
Eggerts Þórs Bernharðssonar í samvinnu við Árbæjarsafn.
SAGNIR 91