Helgafell - 01.12.1955, Blaðsíða 57

BRÉF TIL RAGNARS
55
höfum meira að segja tekið upp útlenda hernaðarstefnu í staðinn fyrir þá fornu,
íslenzku dyggð að halda frið við allar þjóðir.
Hvers vegna þá að vera að æðrast út af því, þó að tittlingaskítur eins og
stuðlar og höfuðstafir séu látnir sigla sinn sjó á eftir öllu hinu, sem búið er að
útbyrða, ef útlent stuðla- og höfuðstafa-leysi þjónar betur skáldskapargáf-
unm í
i5
En hugsunin er ekki hér með hugsuð til enda. Eg ætla, að útrýming stuðla
og höfuðstafa úr íslenzkri ljóðlist sé ekki fyrirvaralaust sambærileg við brott-
fall þessara rímreglna með öðrum þjóðum. Þar á eru tveir agnúar. Við höfum
búið við stuðlakveðskap miklu lengur en þær, og þess vegna hefur hann vaxið
mun dýpra inn í rímskyn okkar. I öðru lagi hvarf hann með þessum þjóðum
á þeim tímum, þegar obbinn af fólkinu var ólæs og óskrifandi og fákunnandi
á rímað mál, en ljóðlistin mátti heita séreign fárra manna.
Hér á landi hefur þar á móti staðið svo á, að Ijóðaskáldskapur hefur legið
á tungu allrar þjóðarinnar og hljómað í eyru hennar í margar aldir. Sú langa og
almenna iðkun og heyrn stuðlaðs máls hefur óumdeilanlega þroskað svo kall-
að brageyra með miklum hluta þjóðarinnar, og það mundi taka miklu lengri
tíma að venja þetta fólk af stuðlum og höfuðstöfum en ólæsa Norðmenn og
Þjóðverja fyrir mörgum öldum.
Jafnvel mörgum hinna, sem segja má um, að ekki hafi þróazt með fullskap-
að brageyra, myndi lengi finnast óstuðlaður kveðskapur eitthvað kyndug list,
þó að þeir gætu máske ekki sagt, í hverju ankannaháttur hennar væri fólginn.
Hreimur hins stuðlaða skáldskapar hljómar innra með þeim, þrátt fyrir það
að þeir kunna ekki skýra skil á stuðlum og höfuðstöfum. Þessi hreimur verður
augljós, þegar þeir manna sig upp í að setja saman vísu. Þá stuðla þeir meira
eða minna. sjálfrátt eða ósjálfrátt. Dæmi um það og langt í frá einsdæmi er
þessi vísa. Eitt sinn fór til Eyja,
Konráð nefndur maður var,
selaslátt að heyja.
Mánuður af vetri var.
Sá hann kóp og sló til hans að bragði.
En hann kippti sér af hans birkistaf.
Ei við þetta tafði.
Auk þessa grunar mig, að andstæðingum stuðlaskáldskaparins hafi láðzt að
færa rök fyrir því, að íslenzk ljóðlist hafi dregizt aftur úr ljóðlist annarra þjóða
vegna stuðla og höfuðstafa, ef hún hefur þá nokkuð dregizt aftur úr henni.
Mér hefur skilizt, að nú um skeið hafi verið fremur lágsjáva í hinum ljóð-
ræna hugblæ þjóðanna og þar af leiðandi einnig í ljóðagerð skáldanna, því að
skáld eru þeim veikleika undirorpin að vera endurspeglanir samtíðar sinnar,
En er þetta útfiri meira hér en í öðryrn löndum?