Læknablaðið - 15.05.2004, Page 39

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
mátti viö. Ljóst er af þessum niðurstöðum að kanna þarf betur dán-
arorsakir eldri sjúklinga til að bæta lifun í og eftir aðgerð.
E - 6 Lifun sjúklinga sem gengust undir aðgerö vegna
rofs á ósæðargúl í kvið 1997-2003
Einar Björnsson', Stefán E. Matthíassom
'Háskóla íslands, 2æðaskurðlækningadeild Landspítala
Inngangur: Ósæðargúll í kvið (Abdominal Aortic Aneurysm-AAA)
er lúmskur sjúkdómur. Algengi er á bilinu 2-13% eftir aldri og kyni.
Ósæðargúlar vaxa að umfangi með tíma. Þetta hefur í för með sér
aukna rofhættu. Dánartíðni við rof er allt að 80%. Talið er að 50%
sjúklinga deyi strax en af þeim sem komast undir læknishendur lifa
aðeins 50%. Fyrirbyggjandi aðgerð er framkvæmd til að hindra
ótímabæran dauða vegna rofs, ef sjúkdómurinn er þekktur, þegar
gúllinn er 5,0-5,5 cm í þvermál. Meðferðarlíkur þeirra sem fá rof á
ósæðargúl er háð ýmsum þáttum. Meðal annars nálægð við sjúkra-
stofnun með aðstöðu til meðferðar, skjótri greiningu og hæfu fag-
fólki til að meðhöndla sjúkdóminn. í mars árið 2000 voru æðaskurð-
lækningar sameinaðar á LSH í Fossvogi. Samhliða þessu voru gerð-
ar breytingar á bráðamóttöku við flutning almennra skurðlækninga
á LSH við Hringbraut og tvær bráðamóttökur reknar hvor í sínu
húsi. Sérstaklega voru skoðaðir þeir þættir sem hafa áhrif á afdrif
sjúklinga svo og breytt skipulag.
Efniviður og aðferðir: I rannsókn þessari er könnuð afdrif þeirra
sem koma á bráðamóttökur LSH með rof á ósæðargúl og þeirra
sem gengust undir aðgerð. Yfirfarnar voru sjúkraskrár þeirra á
tímabilinu 1997-2003. Könnuð sjúkdómsmynd og lifun þeirra sem
gengust undir aðgerð. Einnig var kannaður greiningartími, aðferð
og breytt skipulag fyrir og eftir sameiningu æðaskurðlækninga-
deildar og breytingu á bráðamóttöku.
Niðurstöður: Á tímabilinu 1997-2003 komu 40 sjúklingar, 30 karlar
og 10 konur, með rof á ósæðargúl í kvið á bráðamóttökur Lsp, SHR
og LSH. Af þessum 40 fengu fimm líknandi meðferð. Meðalaldur
var 75,9 ár (58-92). Þrjátíu daga dánartíðni hjá þeim sem fóru í
aðgerð var 40%, þar af 17% í aðgerð og 23% eftir aðgerð. Dánar-
tíðni lyrir og eftir sameiningu var 38,5% og 42,9% (P=0,544). Meðal
greiningartími frá komu var fyrir sameiningu 3,3 klst. en 27,6 klst.
eftir sameiningu.
Ályktun: Dánartíðni við aðgerð vegna rofs á AAA er há enda um afar
lífshættulegan sjúkdóm að ræða. Árangur aðgerða hér á landi er góð-
ur borið saman við þekktar tölur erlendis frá. Sameining æðaskurð-
lækninga á LSH hefur ekki bætt lifun. Tvískipting bráðamóttöku
virðist hafa lengt meðal greiningartíma á báðum bráðamóttökunum.
E - 7 Meðferð og afdrif sjúklinga sem gengust undir
fóðringu ósæðargúla á LSH árin 1997-2003
Benedikt Árni Jónsson', Stefán E. Matthíasson2, Jón Guðmunds-
son’, Kristbjörn I. Reynisson3
‘Læknadeild Háskóla íslands, 2æðaskurðlækningadeild og 3rönt-
gendeild Landspítala
Tilgangur: Að meta árangur af fóðringu ósæðargúla á LSH árin
1997-2003.
Efniviður og aðferðir: Frá nóvember 1997 til maí 2003 gengust 13
sjúklingar undir fóðringu, EVAR (Endovascular Aorta Repair),
vegna ósæðargúla í kviðarholi, AAA (Abdominal Aortic Aneu-
rysm), á Sjúkrahúsi Reykjavíkur og síðar Landspítala Fossvogi. Að
auki var EVAR framkvæmd hjá tveimur sjúklingum vegna gúla á
brjósthluta ósæðar og hjá einum sjúklingi vegna áverka og rofs á
ósæðarboga. Sjúkraskrár voru skoðaðar afturvirkt og upplýsingar
metnar með tilliti til einstaka sjúklingaþátta, aðgerðar, eftirfylgni og
afdrifa sjúklinga. Einnig voru yfirfamar allar myndgreiningarrann-
sóknir sem sjúklingar gengust undir í tengslum við EVAR. Reynt
var að meta tæknilegan og klínískan árangur EVAR.
Niðurstöður: Tólf karlar og ein kona gengust undir EVAR vegna
AAA. Meðalaldur var 74 ár (62-79 ár). Aðgerð heppnaðist vel hjá
12 sjúklingum, einn sjúklingur greindist með leka (ófullkomin úti-
lokun AAA frá blóðrás) í kjölfar aðgerðar. Engar hjáverkanir urðu
vegna aðgerðar og aldrei var breytt yfir í opna skurðaðgerð. Sjúkra-
húsvist eftir aðgerð var að meðaltali 5,2 dagar (4-8 dagar). Enginn
sjúklinganna þurfti vistun á gjörgæsludeild. Sjúklingum var fylgt
eftir í 35 mánuði að meðaltali (7-59 mán). Ellefu AAA hafa minnk-
að að þvermáli. Meðaltals minnkun er 22% (4-47%). Einn AAA
stóð í stað, líklegast talið vera vegna viðvarandi, en þó óstaðfests, og
síminnkandi leka af gerð II (leki í AAA frá lumbalgreinum). Einn
AAA stækkaði í kjölfar endoleka sem greindist 7-12 mánuðum eftir
EVAR. Ein fóðring var fjarlægð í opinni skurðaðgerð 49 mánuðum
eftir EVAR. Ástæða var vinklun á fjærskálmum í kjölfar breytinga
á formi gúlsins og minnkunar. Þrír sjúklingar létust á tímabilinu
1997-2004 en dánarorsakir eru ekki tengdar EVAR.
Ályktun: Fóðrun á ósæðargúlum er meðferðarform sem nota má
þegar opin skurðaðgerð er ekki talin fýsileg og hjá eldri sjúklingum.
Árangur okkar er vel sambærilegur við erlendar niðurstöður. Sam-
anburðurinn takmarkast þó af fámenni okkar hér á landi. Lang-
tímaárangur er hins vegar ekki ljós, en flestir hafa þessir sjúklingar
aðra undirliggjandi sjúkdóma sem að öllu jöfnu verða þeim að ald-
urtila fyrr eða síðar.
E - 8 Skurðaðgerðir á skjaldkirtli á FSA 1994 til 2003
Daði Þór Vilhjálmsson, Sigurður Albertsson, Haraldur Hauksson,
Shree Datye
Handlækningadeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Inngangur: Sjúkdómar í skjaldkirtli eru algengt vandamál og er
sjúklingum oft tilvísað til skurðlækna sökum fyrirferðar eða ann-
arra einkenna frá hálsi. Oft reynist nauðsynlegt að gera skurðað-
gerð. Markmið þessarar rannsóknar var að gera upp allar skurðað-
gerðir á skjaldkirtli sem framkvæmdar voru á Fjórðungssjúkrahús-
inu á Akureyri (FSA) 1994-2003 til þess að kanna ábendingar og ár-
angur aðgerða.
Efniviður og aðferðir: Þetta er aftursæ uppgjör 87 skurðaðgerða á
skjaldkirtli á handlækningadeild FSA á áðurnefndu tímabili. Skoð-
aðar voru breyturnar aldur, kyn, einkenni, rannsóknir fyrir aðgerð,
hvaða aðgerðir voru framkvæmdar, meinafræðirannsókn fyrir, í og
eftir skurðaðgerðir, lengd sjúkrahússdvalar, fylgikvillar og afdrif
sjúklinga.
Læknabladið 2004/90 403