Læknablaðið - 15.05.2004, Blaðsíða 41

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
inn á ári. Hlutfallslega eru sementlausu gerviliðirnir að meðaltali
6% á ári og hefur þannig farið stöðugt vaxandi.
Eftir fimm ára notkun á sementlausum mjaðmargervilið er unnt
að staðfesta að sjúklingar sem fengið hafa siíkan lið hefur fram til
þessa ekki farnast verr en viðmiðunarhópnum. Notkun liðarins hef-
ur farið vaxandi ár frá ári. Efniskostnaður gerviliðarins er 80%
meiri en fyrir sementeraðan lið. Við teljum að mismunurinn skili sér
með minni tilkostnaði við enduraðgerð. Tölur í sænsku mjaðmar-
skránni fyrir þennan gervilið hafa sýnt ótrúlegan árangur eftir 10 ár,
eða 99% lifun (survival), og er það í samræmi við okkar tölur. Af
framansögðu teljum fulla ástæðu til að hvetja til áframhaldandi
notkunar á sementlausum gervilið í mjöðm hjá yngri einstaklingum
með gott bein.
E - 11 Nýgengi sarkmeina á íslandi
Kristín Jónsdóttir. Bjarni A. Agnarsson1’, Kristrún R. Benedikts-
dóttir12, Jóhannes Björnsson1-2, Halldór Jónsson jrw
'Læknadeild Háskóla íslands, 2rannsóknarstofa háskólans í meina-
fræði, ’bæklunarskurðdeild Landspítala
Inngangur: Samkvæmt tveimur íslenskum rannsóknum á nýgengi
sarkmeina, mjúkvefjasarkmeina 1955-1988 og beinsarkmeina 1955-
1974, var tíðni þeirra svipuð því sem gerist í nágrannalöndum okk-
ar. Sarkmein eru mun algengari í mjúkvefjum en í beini, eða 1,8 per
100.000 íbúa fyrir karla og 1,6 per 100.000 fyrir konur, á meðan ný-
gengi beinsarkmeina er 0,85 per 100.000 íbúa. Tilgangur rannsókn-
arinnar er að skoða hvernig breytingar hafi átt sér stað á tímabilinu
1989-2002.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar um fjölda sarkmeinatilfella á
rannsóknartímabilinu fengust frá Krabbameinsskrá Krabbameins-
félags íslands. Þar koma fram greiningarár, greiningaraldur, stað-
setning (skv. ICD-10) og meingerð æxlis. Sarkmein sem komu upp
annars staðar en í mjúkvefjum, til dæmis húð, brjóstum og innri líf-
færum voru ekki tekin með, né þau sem eru á mörkum þess að vera
illkynja, t.d. dermatofibrosarcoma protuberans. Þá voru Kaposi
sarkmein undanskilin þar sem þau voru ekki tekin inn í fyrri rann-
sóknir. Stuðst var við vefjaflokkun WHO.
Niðurstöður: Þegar búið er að taka frá þau tilvik sem ekki falla
undir rannsóknina eru eftir 134 sarcoma tilfelli, þar af 101 í mjúkvef
og 33 í beini. M/F hlutfallið fyrir bæði mjúk- og beinæxli er 2:1. Meðal-
aldurinn reynist 48 ár, 50 ár (0-104 ár) í mjúkvefjahópnum og 42 ár
(9-76) í beinahópnum. Nýgengi sarcoma er 3,6 á 100.000 íbúa, ný-
gengi STS er 1,8 fyrir konur og 3,5 fyrir karla og nýgengi beinæxla
er 0,6 fyrir konur og 4,7 fyrir karla. Algengustu mjúkvefjaæxlin eru
liposarcoma (24%), MFH (22%) og leiomyosarcoma (14%). Tíu
mjúkvefjaæxli (10%) eru ekki greind í vefjaflokka. I beinahópnum
eru chondrosarcoma algengust (19,58%) en osteosarcoma næstal-
gengust (10,30%).
Ályktun: Samkvæmt þessum niðurstöðum hefur ekki orðið veruleg
breyting á nýgengi mjúkvefjaæxla né beinæxla meðal kvenna. Hins
vegar hefur orðið veruleg aukning á mjúkvefjaæxlum hjá körlum
(1,8 per 100.000,1955-1988 upp Í3,5 per 100.0001989-2002). Þá hef-
ur kynjahlutfallið (M:F) aukist úr 1,15:1 upp í 2:1 fyrir mjúkvefja-
æxli, ekki hafa orðið breytingar á kynjahlutfalli beinæxla.
E - 12 Áverkar vegna hnefaleika
Brynjólfur Mogensen', Garðar Guðmundsson2
'Slysa- og bráðasvið, 2heila- og taugaskurðlækningadeild Landspít-
ala
Inngangun Á undanförnum árum hafa hnefaleikar verið mikið í
þjóðfélagsumræðunni. Ekki hafa allir verið á eitt sáttir en í lögum
frá Alþingi á árinu 2002 var gefin heimild að æfa og keppa að nýju í
ólympískum hnefaleikum á Islandi. Markmið rannsóknarinnar var
að athuga fjölda þeirra sem komu með áverka eftir hnefaleika á
slysa- og bráðadeild í Fossvogi á árunum 2001-2003. Hvaða líkams-
svæði sködduðust, tegund og alvarleika áverka.
Efniviður og aðferðir: Leitað var í Norrænu slysa- og óhappa-
skránni (NOMESCO) vegna allra sem komu á slysa- og bráðadeild
Landspítala Fossvogi frá 2. janúar 2001 til og með 31. desember
2003 vegna áverka eftir hnefaleika.
Niðurstöður: Alls leituðu 33 einstaklingar á þriggja ára tímabili 35
sinnum vegna áverka eftir hnefaleika. Kynskipting var ójöfn, eða 31
karlmaður og tvær konur. Hinir slösuðu voru á aldrinum 12-40 ára,
þar af níu undir 18 ára aldri. Flestir virtust hljóta áverka á æfingum.
Algengustu áverkar voru á úlnlið og hendi 14, andlit og höfði níu, á
brjóstkassa sjö, á ökkla og fæti þrír og öxl og upphandlegg tveir.
Langflestir, eða 25, hlutu litla áverka, sjö hlutu meðaláverka og einn
var lagður inn með lífshættulega blæðingu.
Umræða: Á fjórða tug einstaklinga hafa komið á slysa- og bráðadeild
á síðastliðnum þremur árum vegna áverka sem þeir hlutu við æfingar
eða keppni í hnefaleikum. Karlar eru í miklum meirihluta. Áverkarn-
ir eru flestir litlir en einn hlaut lífshættulega blæðingu. Með fjölgun
iðkenda má búast við verulegri aukningu á fjölda áverka.
E - 13 Hálstognun í Reykjavík - 30 ára yfirlit
Brynjólfur Mogensen', Ragnar Jónsson2
'Landspítali, 2Orkuhúsið
Inngangur: Hálstognun er ein algengasta greiningin á slysa- og
bráðadeild. Oftast er hálstognun tengd umferðarslysum. Alvarleiki
áverkans, samkvæmt alþjóðlegum skilgreiningum - áverkastig (ab-
breviated injury scale)(AIS), er talinn lítill en í vestrænum löndum
er hálstognun mjög kostnaðarsöm.
Markmið rannsóknarinnar var að kanna þróun hálstognunar-
áverka í Reykjavík síðastliðin 30 ár.
Efniviður og aðferðir: Leitað var í slysaskrá Landspítala að öllum
með lögheimili í Reykjavík sem komu á slysa- og bráðadeild og
fengu greininguna hálstognun á árunum 1974 til og með 2003.
Niðurstöður: Frá 1974-1985 var ekki nein breyting á tíðni hálstogn-
unaráverka hjá körlum í umferðarslysum (1,2/1000) en aukning hjá
konum frá 1,54/1000 í 2,16/1000. Tíðnin náði síðan hámarki 1991 hjá
körlum og var 6,43/1000 og lækkaði síðan í 5,09/1000 frá 1992-1996.
Hjá konum náði tíðnin hámarki 1991 og var 8,64/1000. Lækkaði
síðan aðeins en náði aftur hámarki 8,64/1000 árið 1996. Síðustu ár
virðist tíðnin vera óbreytt. Kynskiptingin virðist óbreytt um 40%
karlar og 60% konur. Mest aukning í tíðni varð á aldrinum 15-19
Læknablaðið 2004/90 405