Þjóðlíf - 01.10.1988, Page 45

MENNING
Kóreu-Kim neytti allra bragða til að vinna hylli annarra þátttak
enda á þinginu.
Penklúbbsins með fulltingi ríkisstjórnar og borgarstjórnar og allra
yfirvalda; sömu yfirvalda og samkvæmt skýrslum fanganefndar Pen
höfðu í haldi fjölda höfunda og blaðamanna, beittu þá barsmíðum
og harðræði. I fljótu bragði virtist hugmyndin alveg fráleit og hófst
nokkuð kvak um það í þingsalnum. En þá birtist sendinefnd kóreska
Penklúbbsins. Það voru menn sem ekki voru komnir til að láta
kveða sig í kútinn. Klæddir einsog bankastjórar, talandi óaðfinnan-
lega ensku, áttu þeir skýr og greið svör við öllum spurningum.
Hvenær sem heyrðist mjóróma krítík sáust þeir stinga saman nefj-
um, gefa bendingar og fyrirskipanir, smella skjalatöskum og fletta
skýrslum, svo voru þeir komnir í ræðustól, brosandi og háttvísir með
sókndjarfa röksemdafærslu og augnaráð eigi hvikult. Pað var svo
greinilegt á svipnum að þeir voru sannfærðir um að hafa sitt fram.
Ekki er hægt að saka þá um slægð eða kænsku, þeir óðu bara beint af
augum, brosandi og kurteisir. Til að byrja með reyndu þeir að gera
lítið úr þessu máli með fangelsuðu höfundana, kváðu þetta eitthvað
á misskilningi byggt, og drógu þannig í efa skýrslu fanganefndar
Pen, vandaðasta og mikilvægasta plagg þingsins. Slík ósvífni vakti
beinlínis kurr í þingsalnum, og kom nú uppí ræðustól Michael
Scammel, fyrrverandi formaður fanganefndarinnar og dýrlingur í
augum margra þingfulltrúa og hrakti allar efasemdir um áreiðanleik
sinnar skýrslu út í hafsauga. En ekki stirðnaði brosið á kóresku
sendifulltrúunum. Þeir voru óðara komnir með nýja hernaðaráætl-
un, og sögðu nú að þessu smáveseni með fangelsuðu höfundana yrði
kippt í liðinn. „This will be taken care of“. Það var einsog þeir væru
að storka þingfulltrúum, sem féllust svo hendur að þeir samþykktu
loks í atkvæðagreiðslu að þiggja heimboð fangelsisstjóranna austur
þar. Þvert gegn allri skynsemi að því er virtist. Þetta minnir á
miðaldra konur sem hafa augljóslega verið hlunnfarnar í við skift-
um, en segja: „Mennirnir virkuðu bara svo ábyggilegir.“
Einsog flestum er kunnugt urðu nokkrar framfarir í öllum lýðrétt-
indamálum í Suður Kóreu nú á fyrri hluta ársins. Nýr forseti var
kjörinn í sæmilega lýðræðislegum kosningum, skorður við tjáninga-
frelsi voru upphafnar og flestum pólitískum föngum sleppt. Um það
eru að vísu skiftar skoðanir hversu djúpt þessar umbætur risti, að
þær séu jafnvel einungis skammlíf andlitslyfting vegna Ólympíuleik-
anna, en allt um það þá var annað pólitískt andrúmsloft komið upp í
landinu en verið hafði á valdatímum herforingjastjórnanna. Þannig
að kóresku Penfulltrúarnir sem höfðu lofað að málurn fangelsuðu
höfundanna yrði reddað fyrir þingið 1988 virtust hafa staðið við sitt.
En snemma í ágúst, þremur vikum áður en þingið átti að hefjast,
birtist ný skýrsla fanganefndarinnar, og þar kemur fram að enn sitja
fangelsaðir fimm kunnir höfundar í fangelsum í Suður Kóreu.
Varð nú hvellur víða um lönd. Einhversstaðar komu fram hugmynd-
ir um að sem flestar deildir tækju sig saman um að afboða komu sína,
en ekki vannst neinn tími til að skipuleggja það. Þó munu einhverjar
hafa í snarhasti hafa skorið niður sendinefndirnar, þar á meðal
Vestur-Þjóðverjar og Finnar, sem sendu aðeins einn fulltrúa hvor.
En annars var þingið nokkuð fjölsótt, og komu flestir á tilsettum
tíma á Sheratonhótelið í Seoul.
Þetta voru þau frægu allra þjóða kvikindi. Finninn var kaldhæðinn
miðaldra ritstjóri sem alltaf var að herma eftir Asíuþjóðunum með
öll sín nafnspjöld og hneigingar, Þjóðverjinn var roskinn kall sem
keðjureykti og spáði mikið í samsærin á staðnum. Hann var mjög
upptekinn af fangelsuðu höfundunum, sagðist sjálfur að vísu fyrir-
líta kommúnista, en maður yrði að gera sér tilveru þeirra að góðu.
Ekki loka þá inni. Ameríkanarnir frá New York voru prímadonnur,
komu frá miðju heimsins og horfðu dálítið hissa á allt hitt fólkið,
einsog þau hefðu ekki reiknað með að það væru til svona margir sem
byggju annarsstaðar en í New York. Þetta er fólk af því tagi sem
segir frá í nokkrum Woody Allen myndum og er alltaf að vitna í Jung
og Freud og er sterklega grunað um að hafa komplexa útaf því að
vera ekki alvöru Evrópubúar. Leiðtogi þessara austurstrandarkana
var skáldkonan Susan Sontag, sem hafði orð á sér fyrir pólitíska
róttækni og að vera merkileg með sig. Beatskáld Rússanna, hann
Evtúsénkó, sópaði líka að sér athyglinni þarsem hann fór um í
furðulegum skærköflóttum jakkafötum. -He is like a harlequin,
tautuðu margir í útjöðrum samkomusalanna. Þarna var eitt af fræg-
ustu skáldum Afríku, Rene Philombe frá Cameroun, hann var í
hjólastól vegna harðræðis sem hann hafði verið beittur í fangelsum í
heimalandi sínu áður en Pen samtökunum tókst að beita alþjóðleg-
um þrýstingi til að fá hann lausan. Þarna voru tveir Danir sem alltaf
héldu hópinn, í eins grænröndóttum skyrtum, minntu á Fi og By eða
Litla og Stóra, annar langur og mjór og hinn lítill og kubbslegur. Þeir
voru gífurlega alvarlegir á svipinn og alltaf að reyna að fá kanana frá
New York í einhver samsæri með sér. Þarna var málgefinn Japani
sem gaf sig oft á tal við okkur Islendingana, talaði sæmilega ensku en
gat ekki sagt ell. -Há komm jú hev a fímeir president in æsrand?
spurði hann aftur og aftur, alveg klossbit. Enska sendinefndin var
stórskemmtileg; tvær miðaldra húsmæður höfðu sig mest í frammi,
hásar í rómi og fyndnar, höfðu skrifað sjónvarpsleikrit fyrir BBC
sem yfirleitt eru ekki neitt slor; klemmdur á milli þeirra sat alltaf
ritstjóri, karlmaður á aldur við þær en leit út fyrir að vera miklu
yngri, talaði dáldið einsog skólastelpa og var bæði skemmtilegur og
vel gefinn, og svo var í kompaníinu risavaxinn maður um sjötugt,
hetja úr síðari heimsstyrjöldinni, barðist öll sex árin og margsærðist
og lamaðist alveg hægri höndin. Hann var svo breskur að hann
hreyfði aldrei munninn þegar hann talaði heldur lét orðin leka út úr
sér. Þarna var kona frá Chile sem minnti mann strax á greifafrú, öll í
gulli og skartgripum. Við íslendingarnir fórum að hrósa í hennar
eyru skáldum frá Chile, fyrst og fremst Isabel Allende og bók
hennar Hús andanna. Greifafrúin varð þóttafull á svip og sagði að
bókin sú væri ágætlega skrifuð framanaf, en lokakaflarnir væru
hinsvegar ekkert nema lygi og áróður um núverandi valdhafa í
Chile, hreint hneyksli.
En eftirminnilegastur allra var þó leiðtogi heimamanna á staðnum,
málvísindadoktor og prófessor, Kim að nafni. Þetta var glæsimenni
af gamla skólanum, ákaflega teinréttur, talaði alltaf við fólk af
jökulkaldri kurteisi og horfði á það niður með nefinu, og þar að auki
hafði hann á valdi sínu þá frábærustu ensku sem menn á staðnum
gátu ímyndað sér að hefði nokkurntíma hljómað. Ekki aðeins að
orðaforðinn virtist eitthvað svipaður því sem menn hafa gert sér í
hugarlund um Shakespeare, heldur var framburðurinn svo breskur
45