Þjóðlíf - 01.10.1988, Qupperneq 19

INNLENT
lllugi og Hrafn Jökulssynir: „Fengum
þau svör að skjöl, sem snertu persónu-
iega ógæfu einstaklinga yrðu ekki látin út
úr ráðuneytinu um alla eilífð ...“
hann í blaðinu eftir atburðina á Austurvelli
30. mars 1949. Ritstjórinn fór fram á það í
sinni málsvörn að fá aðgang að öllum þeim
skjölum, sem ráðuneytið átti varðandi þenn-
an mann, 54 að tölu. Ráðuneytið neitaði og
úr því varð mikill málarekstur. Niðurstaðan
varð sú, að dómari í málinu fór yfir skjölin,
og komst að þeirri niðurstöðu, að einungis
tvö þeirra skiptu máli í þessu sambandi.
Að auki höfum við á tilfinningunni að ein-
hver skjöl séu ekki til varðandi þessa hluti.
Niðurstaða okkar hlýtur því að vera sú, að
reynt sé að halda hlífiskildi yfir vissum ein-
staklingum og sömuleiðis sé reynt að koma í
veg fyrir að stjórnarathafnir þessa tíma séu
dregnar fram í dagsljósið. Ljóst er að stjórn-
völd lögðu gjörsamlega óskiljanlega áherslu
á að fá þessa dæmdu stríðsglæpamenn og
samverkamenn nasista lausa.
Okkur hefur þegar verið hótað lögbanni af
tveimur aðilum, vegna þessarar bókar. Sjálf-
sagt eru fleiri, sem hugsa sér til hreyfings.
Við höfum komist yfir mjög merk skjöl og
myndir varðandi íslensku þjóðernishreyfing-
una, sem ekki hafa áður verið dregin fram í
dagsljósið. Nokkrum hurðum hefur þó verið
skellt og nokkur símtól lögð niður á síðustu
mánuðum. Sumir hafa hins vegar verið mjög
viðræðugóðir.
Pátttaka í íslensku þjóðernishreyfingunni
virðist vera mikið feimnismál hjá þessum
mönnum. Það er dálítið kynlegt því þessi
hreyfing drýgði í sjálfu sér enga glæpi og var
engu ofstækiskenndari en til dæmis Komm-
únistahreyfingin. Þeir eru margir, sem telja
það æskilegt að þessi saga verði ekki sögð.
Þó er bók okkar ekki hin endanlega saga
íslenskra nasista. Hin sagnfræðilega rann-
sókn ofan í kjöl er eftir. En þar sem við erum
ekki sagnfræðingar, heldur fyrst og fremst
blaðamenn, erum við ekki bundnir akadem-
ískum hefðum og þá getum við leyft okkur
, ýmislegt. Þó er auðvitað allt satt, sem í bók-
inni kemur fram eftir því sem við best vitum.
eh
Tryggingafélög
tala um samruna
Preifingar um
samruna Sjóvár og
Almennra trygginga
Sjóvá hefur styrkt stöðu sína í íslensku efna-
hagslífí síðustu misseri og samkvæmt heim-
ildum Þjóðlífs hefur myndast áhugi á því að
fyrirtækið tæki yfir Almennar Tryggingar
og yrði þannig eitt allra voldugasta fyrirtæk-
ið í landinu.
Þreifingar hafa staðið í marga mánuði um
þetta mál, samkvæmt heimildum Þjóðlífs,
en eins og kunnugt er átti Sjóvá hlut að
kaupunum á Granda af Reykavíkurborg nú
nýverið. Fyrir fáum árum keypti Sjóvá 60
milljón króna hlut í Eimskipum. Þeir sem
ráða Sjóvá eru Engeyjarættin og afkomend-
ur Hallgríms Benediktssonar. í stjórn Sjóvá
eru: Benedikt Sveinsson (Bendiktssonar),
Ágúst Fjelsted, Kristinn Björnsson( Hall-
grímssonar), Teitur Finnbogason og Kri-
stján Loftsson. Framkvæmdastjóri er bróðir
Benedikts Einar Sveinsson. Benedikt er í
stjórn Eimskipafélagsins og stjórnarmenn
Sjóvár eru flestir í stjórnum margra annarra
fyrirtækja.
Sjálft á fyrirtækið Sjóvá hlutabréf í eftir-
töldum hlutafélögum: Artek, Alpan, Björg-
unarfélagið, Eimskipafélagið, Festing,
Frumkvæði, Hagtrygging, Hampiðjan, ís-
lensk endurtrygging, Könnun, Líftrygg-
ingafélagið Sjóvá, Lýsing, Sameinaða líft-
ryggingafélagið, Sýningarsamtök atvinnu-
veganna, Verslunarbankinn,
Þróunarfélagið og Grandi.
Almennar tryggingar eiga í mörgum þess-
ara sömu fyrirtækja og skarast félögin þann-
ig einnig í gegnum þau: Almennar líftrygg-
ingar, Björgunarfélagið, Eimskipafélagið,
Frumkvæði, Heykögglar, Félgsheimili tón-
listarmanna, íslensk endurtrygging, Tjóna-
skoðunarstöðin, Útgerðarfélag Akureyrar,
Verslunarfélag Austurlands, Verslunar-
bankinn, Þórshamar og Þróunarfélagið.
í stjórn Almennra trygginga eiga sæti
Hjalti Geir Kristjánsson, Gunnar S. Björns-
son, Davíð Sch. Thosteinsson, Ólafur Dav-
íðsson og Jóhann Bergþórsson. Forstjóri er
Ólafur B. Thors. Þannig eru fulltrúar gömlu
ættanna vel í velferðarhold komnir við
stjórnvöl þessara tryggingafélaga beggja.
Hins vegar er það engin trygging fyrir því að
önnur fyrirtæki þeirra gangi vel eða geti
ekki orðið gjaldþrota.
í þessu sambandi er athyglisvert að Hag-
virki skuli eiga í Almennum tryggingum og
greinilegt að fyrirtækið reynir að tryggja
rekstur sinn með því að vera sem víðast í
atvinnulífinu. Hagvirkismenn hafa auk
verktakastarfsemi sinnar tekið þátt í fiskeldi
í Grindavík og víðar, eiga hluti í Hvaleyri í
Hafnarfirði, Arnarflugi, Almennum trygg-
ingum og síðast keyptu þeir hlut Sambands-
ins í Marel. Hugsunin á bak við fjárfestingar
í mörgum atvinnugreinum er áreiðanlega
sú, að með því að vera sem víðast séu meiri
líkur á því að standa af sér áföll í einni
atvinnugreininni og ná sem víðtækastri
tryggingu fyrir áframhaldandi viðgangi
fyrirtækisins. Auðvitað er ekkert eðlilegra.
Margir óttast hins vegar að myndist hálf-
gerð einokunaraðstaða í efnahagslífinu
verði eitt fyrirtæki mjög stórt og teygi anga
sína hvarvetna. Og þannig er stemmningin
víða gagnvart Sjóvá í viðskiptalífinu. Að
sönnu telja flestir að sameining tryggingafé-
laga geti orðið til góðs; til að lækka rekstrar-
kostnað og til lækkunar iðgjalda. Gagnrýn-
endur telja margir eðlilegra að miðlungs
stóru tryggingafélgin eins og t.d. Almennar
tryggingar, Tryggingamiðstöðin og Trygg-
ing, sameinist til að geta veitt þeim stóru
eðlilega samkeppni. Sjóvá er mun sterkara
félag en Almennar tryggingar. Þannig er t .d.
eigið fé AT 60 milljónir og eigin trygginga-
sjóðir 358 milljónir en eigið fé Sjóvár er 140
milljónir og eigin tryggingasjóðir um 1000
milljónir. í því dæmi væri Sjóvá einfaldlega
að gleypa AT að mati efasemdarmanna um
þessa sameiningu.
Þessar vangaveltur í heimi tryggingafé-
laganna eru í sama dúr og áform og viðræð-
ur víða annars staðar í viðskiptalífinu um
samvinnu og samruna fyrirtækja. Gerjunin
er gífurleg og ekki séð fyrir endann á þeirri
uppstokkun sem fram fer í efnahagslífi
landsmanna.
Óskar
Guðmundsson
19