Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Side 28

■ ÁGRIP ERINDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA H(
ljós í breytingum á mældum þáttum sem gerðu það að verkum að
ekki fengust tölfræðilega marktækar breytingar. Ekki fannst heldur
fylgni á milli breytinga í mismunandi breytum.
Alyktanir: Leiðangursmenn léttust og töpuðu styrk í lærvöðvum,
sérstaklega þeim vinstri, meðan á leiðangri stóð. Talsverður ein-
staklingsbreytileiki er í þeim breytingum og aðlögunum sem eiga
sér stað við langvarandi álag.
E 19 PTH örvar klórjóna-háð Na+/H+ skipti í ræktuðum
nærpíplufrumum úr fuglum
Sighvatur S. Arnason1, Gary Laverty2
iLífeðlisfræðistofnun HÍ, 2Biological Sciences, University of Delaware, Newark
ssa@hi.is
Inngangur: PTH hemur endurupptöku á HCO'1' og vökva með því
að hemja Na+/H+ skipti (NHE-3 isoform) í holhlið nærpípla (proxi-
mal tubules) í nýrum spendýra. Mun minna er vitað um áhrif PTH
á meðhöndlun nærpípla á jónum. Við könnuðum áhrif PTH á jóna-
upptöku nærpípla í hænsnfuglum með því að nota ræktaðar frumu-
þekjur.
Efniviður og aðferðir: Nærpíplufrumur voru einangraðar og rækt-
aðar í sérstökum bollum (nunc) í 10 daga þar til þær höfðu myndað
þétt einfrumulag. Ræktunarbollarnir voru síðan settir í Ussing-hólf
með sömu Krebslausnina hol- og blóðmegin og fylgst með núll-
spennuþvingunarstraum (short circuit current, Isc) yfir þekjuna
jafnframt því sem viðnámið var metið með reglulegum púlsgjöfum.
Svörun þekjunnar við PTH var metin og jafnframt voru ýmsir
hindrar gegn Na+/H+ skiptipróteinum, Cl"-göngum og Na+-göngum
notaðir til að meta þátt þeirra í PTH svöruninni.
Niðurstöður: Við komumst að því að við þessar aðstæður örvaði
PTH jákvæðan þekjustraum. Þetta gæti meðal annars þýtt upptöku
á jákvæðum jónum eða seytun á neikvæðum jónum. Svörunin
fékkst yfir 100-falt styrksvið með helmingssvörun við 5xl0"9 M
PTH. Forskolin (10 pM), sem örvar adenylate cyclasa, gaf svipaða
svörun. db-cAMP (500 pM) örvaði einnig strauminn. EIPA, sem er
sértækur hindri á NHE skiptipróteinin, hamdi marktækt PTH svör-
unina. Svartoppurinn sem fékkst tveimur mínútum eftir 10’9 M
PTH gjöf minnkaði úr 14,8+3,4 niður í 2,6+0,9 pA/cm2 og 10 mín-
útna svarið úr 6,6+1,2 í 1,9+0,6 pA/cm2 (P<0,05; n=8), þegar 100 pM
EIPA var haft holmegin í Ussing-líffærabaðinu. PTH svörunin var
einnig háð tilvist klórjóna í Krebslausninni. Við minnkun á [Cl'] úr
137 mM í 2,6 mM hvarf svörunin nánast alveg; helmingssvörun
fékkst við 50 mM [Cl'] og hámarkssvörun fékkst við 65 mM. Enn-
fremur var hægt að hemja PTH svörunina mikið með tveimur sér-
tækum hindrum fyrir Cl'-ganga, NPPB (200 pM) og glibenclamíð
(300 pM). Hins vegar hafði sértækur hindri fyrir Na+-ganga, amil-
oríð (10 pM) engin áhrif.
Alyktanir: Gagnstætt því sem finnst hjá spendýrum, þá örvar PTH
straumgefandi jónaflutning í nærpíplum hænsnfugla með því að
örva Na+/H+ skiptiprótein í holhlið þekjunnar. Þessi Na+/H+ skipti-
prótein hafa þann sérstæða eiginleika að vera einnig klórgöng eða
vera starfrænt tengd klórgöngum.
I'ukkin Styrkt af NSF IBN-9870810 (GL) og Rannsóknasjóðum HÍ.
E 20 Neysla barnshafandi kvenna á ómega-3 fitusýrum
og útkoma meðgöngu
Anna Ragna Magnúsardóttiri, Laufey Steingrímsdóttir2, Arnar Hauksson3,
Hólmfríður Porgeirsdóttir2, Guðrún V. Skúladóttir1
ILífeðlisfræðistofnun HÍ, 2Manneldisráð íslands, 3Miðstöö mæðraverndar
arm@hi.is
Inngangur: Ymsar rannsóknir hafa bent til þess að konur sem borða
oft fisk og taka lýsi gangi lengi með börn sín og eignist stór börn.
Þessi áhrif eru rakin til ómega-3 fitusýranna EPA og DHA sem eru
í miklu magni í sjávarfangi. EPA er talin auka blóðflæði til fylgju og
auka hlut hemjandi prostaglandína á kostnað örvandi prostagland-
ína sem koma fæðingunni af stað. Fylgjan flytur DHA sértækt og í
miklu magni úr blóði móðurinnar lil fóstursins. Fitusýran DHA er
byggingarefni frumuhimna og er sérstaklega mikið af henni í heila.
DHA eykur fljótanleika himnanna og tekur þátt í boðefnaflutningi.
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna hvort neysla ómega-3
fitusýra hafi áhrif á lengd og útkomu meðgöngu.
Efniviður og aðferðir: Barnshafandi konur (N=175) gáfu blóð og
fylltu út neyslu- og lífsstílspurningalista við 11. til 15. viku og aftur
við 34. til 37. viku meðgöngu. Fitusýrur í himnum rauðra blóðkorna
voru aðgreindar. Neysla og fitusýrugreining var borin saman með
Kendalls og Pearsons fylgnistuðlum auk krosstaflna til að meta gildi
neyslukönnunarinnar. Neysla var síðan borin saman við útkomu
meðgöngu (lengd meðgöngunnar, þyngd barnanna, lengd þeirra og
höfuðummál, auk fylgjuþyngdar) með línulegri aðhvarfsgreiningu
þar sem leiðrétt var fyrir lífsstflnum.
Niðurstöður: Fylgni var á milli neyslu ómega-3 fitusýra og styrks
þeirra í rauðum blóðkornum. Aðhvarfsgreining leiddi í ljós að auk-
in neysla ómega-3 fitusýra á meðgöngu eykúr þyngd nýbura og höf-
uðummál þeirra þegar leiðrétt hefur verið fyrir lífsstílnum.
Alyktanir: Niðurstöður rannsóknarinnar staðfesta mikilvægi þess
að barnshafandi kona hugi að neyslu sjávarfangs, þar sem aukin
fæðingarþyngd og aukið höfuðmál nýbura eru talin minnka líkur
þeirra á hjarta- og æðasjúkdómum síðar á ævinni.
E 21 Próteintengd pneumókokkafjölsykrubóluefni
af hjúpgerð 19F vekja víxlvernd gegn 19A
Ingileif Jónsdóttir1, Viktor D. Sigurðsson1, Sigurveig Þ. Sigurðardóttir1,
Dominique Schulz2, Hávard Jakobsen1
1 Rannsöknastofnun í ónæmisfræði Landspítala háskólasjúkrahúsi, 2Aventis
Pasteur, Frakklandi
ingileif@landspitali.is
Inngangur: Bólusetning ungbama með bóluefnum úr prótein-
tengdum pneumókokkafjölsykrum (PNC) veitir vernd gegn blóð-
sýkingum, lungnabólgu og eyrnabólgu af völdum þeirra hjúpgerða
sem eru í bóluefnunum. Hætta er talin á að sýkingar af völdum ann-
arra hjúpgerða geti aukist. Markmiðið var að kanna hvort PNC af
hjúpgerð 19F geti vakið verndandi mótefni gegn 19A.
Efniviður og aðferðir: Lungnabólgulíkan í músum var notað. Ann-
ars vegar voru mýs bólusettar með PNC af hjúpgerð 19F (19F-TT)
eða ónæmi aðflutt með gjöf sermis úr ungbörnum sem höfðu verið
bólusett með 11-gildu PNC sem innihélt hjúpgerð 19F en ekki 19A.
Mótefni gegn 19F og 19A voru mæld með ELISA. Tveim vikum eftir
28 LÆKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2002/88