Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Síða 57

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ I
Efniviöur og aðferðir: Sautján hundruð Reykvíkingar 50 ára og
eldri voru valdir með slembiúrtaki úr þjóðskrá og boðið að taka
þátt í yfirgripsmikilli augnrannsókn. Gláka var greind á grundvelli
breytinga á sjóntaug sem tengjast gláku, sjónsviðsskerðingar og
sjónskerðingar.
Niðurstöður: Algengi gleiðhornagláku meðal íslendinga eldri en
50 ára reyndist 4,0% (95% CI 2,8-5,2) og tálflögnunar 10,3% (95%
CI 8,5-12,2). Af þeim 42 einstaklingum (22 körlum og 20 konum)
sem voru með gleiðhornagláku reyndust 13 (31%) hafa tálflögnun
að auki. Algengi gláku eykst með aldri (OR=l,10/ár: 95% CI 1,07-
1,13; p=0,000) og það sama á við um tálflögnun (OR=l,10/ár: 95%
CI 1,07-1,13; p=0,000). Tálflögnun reyndist ekki vera marktækur
áhættuþáttur fyrir gleiðhornagláku þegar leiðrétt hafði verið fyrir
áhrifum aldurs.
Alyktanir: Algengi gleiðhornagláku og tálflögnunar eykst með
aldri. Samanborið við erlendar rannsóknir eru ívið fleiri með gláku
hér á landi en annars staðar. Pó verður að hafa í huga að ekki er
alltaf notast við sömu skilgreiningar í rannsóknum.
V 09 Aldursbundin ellihrörnun í augnbotnum. Augnrann-
sókn Reykjavíkur
FHðbert Jónasson1, Þórður Sverrisson i, Ársæll Amarssoni, Einar Stefánssoni,
Haraldur Sigurðssoni, Ingimundur Gíslason1, Hiroshi Sasaki2, Kazayuki
Sasaki2, Tunde Peto\ Alan C. Bird1
'Augnlækningadeild Landspítala háskólasjúkrahúss, 2augnlækningadeild
Háskólans í Kanazawa, 3Moorfields augnlækningasjúkrahúsið í London
sirrybl@landspitali.is
Inngangur: Við notum þrívíðar litmyndir til þess að greina og
undirflokka ellihrörnun í augnbotnum Reykvíkinga 50 ára og eldri.
Efniviöur og aðfcrðir: 75,8% (1045) þeirra sem tókst að ná í tóku
þátt í Augnrannsókn Reykjavíkur. Algengi og stig aldursbundinnar
ellihrörnunar í augnbotnum, mismunandi tegundir drusen og breyt-
ingar ílitþekju sem teljast dæmigerð fyrir ellihrörnun í augnbotnum
voru ákvörðuð. Einnig ákvörðuðum við algengi ellihrörnunar á háu
stigi sem skiptist í þurra og vota hrörnun. Við notuðum þrívíðar lit-
myndir, þrívíddarsjá og alþjóðlega flokkunar- og stigunarkerfið
l'yrir ellihrörnun í augnbotnum.
Niðurstöður: Myndir með fullnægjandi gæði, þar með talin þrívídd,
voru til af 1021 hægri makúlu og 1020 vinstri makúlum. Það var ekki
tölfræðilega marktækur munur milli hægra og vinstra auga. Hjá
þátttakendum 50-59 ára reyndust 4,8% (95% CI 2,6-7,0) hafa mjúkt
drusen af stærðinni 63-125 micron, að minnsta kosti í öðru auga,
1,2% (95% CI 0,0-2,3) hafa stór vel afmörkuð drusen >125 micron
og 0,6% (95% CI 0,0-1,4) hafa stór mjúk kölkuð eða hálfþétt drus-
en og sömu tölurnar fyrir þá sem voru 80 ára og eldri voru 18,2%
(95% CI 9,8-26,6), 10,9% (95% CI 4,0-17,8) og 25,5% (95% CI
18,4-32,6). Algengi þurrar ellihrörnunar var 9,2% hjá þátttakend-
um 70 ára og eldri (95% CI 5,6-12,7) og votrar ellihrörnunar var
2,3% hjá þeim sem voru 70 ára og eldri (95% CI0,5-4,1).
Alyktun: Þurr ellihrörnun er algengari á íslandi en meðal annarra
þjóða.
V 10 Fólk með stóran sjóntaugarós í aukinni hættu á að fá
gláku. Augnrannsókn Reykjavíkur
Friðbert Jónasson1, Lan Wang2, Karim Damji2, Ársæll Arnarsson1, Hiroshi
SasakO
^Augnlækningadeild Landspítala háskólasjúkrahúss, 2augn!ækningadeild
Háskólans í Ottawa, 3augnlækningadeild Háskólans í Kanazawa
sirrybl@landspitali.is
Inngangur: Tengsl stórrar sjóntaugar við gláku eru könnuð.
Efniviöur og aðfcrðir: Þátttakendur í Augnrannsókn Reykjavíkur
voru 1045. Teknar voru þrívíðar myndir af augum og voru til myndir
af 1040 hægri sjóntaugarósum. Fullnægjandi gæði, það er þrívídd og
skerpa, voru talin í myndum af 952 augum. Lárétt og lóðrétl þver-
mál sjóntaugaróss var mælt blint af sérfræðingi í gláku (KFD) og
notuð aðferð Wisconsin hópsins. Öll þvermál voru leiðrétt fyrir
sjónlagsgalla.
Niðurstöður: Þvermál sjóntaugarósa glákuaugna (42 augu, 0,206±
0,029 in), augna með glákugrun (51 auga, 0,202±0,020 in) voru
stærri en þvermál sjóntaugarósa heilbrigðra augna (859 augu, 0,189±
0,018 in). Þessi munur var tölfræðilega marktækur (p<0,05).
Ályktanir: Sjóntaugarósar með breytingar sem samræmast gláku
eða eru grunsamlegir með tilliti til gláku voru hvorutveggja mark-
tækt stærri en heilbrigðar sjóntaugar.
V 11 Tíðni tannleysis hjá 65 ára og eldri íslendingum
Elín Sigurgeirsdóttir1, Sigrún Helgadóttir2, Guðjón Axelsson1
nánnlæknadcild HÍ, 2Ráöabót ehf.
es@hi.is
Inngangur: Breytingar á tíðni tannleysis hafa verið notaðar til þess
að fylgjast með breytingum á tannheilsu þjóða og þjóðarbrota.
Upplýsingar um tannheilsu aldraðra ættu að auðvelda yfirvöldum
heilbrigðismála að móta stefnu um tannheilsugæslu aldraðra og
gera áætlanir til úrbóta.
Efniviður og aðferðir: í póstkönnun sem gerð var árið 2000 var
aflað upplýsinga um tíðni tannleysis hjá 65 ára og eldri íslendingum.
Aflað var upplýsinga um kyn, aldur, búsetu, búsetu mestan hluta
ævi, hjúskaparstöðu, starf, starf maka, starf föður, starf móður,
menntun, tíðni tannlæknisheimsókna, tíma frá síðuslu tannlæknis-
heimsókn og aldur þegar fyrst var farið til tannlæknis. Notað var
ólínulegt aðhvarf með umhverfðum veldisvísisferli (logistic regres-
sion) til þess að kanna hvort samband væri milli þessara breytna og
tíðni tannleysis.
Tekið var 5% slembiúrtak úr þjóðskrá éins og hún var 1. desem-
ber 1999. Valdir voru 1612 einstaklingar, 723 karlar og889 konur, úr
hópi íslenskra ríkisborgara sem voru 65 ára og eldri og áttu lög-
heimili á íslandi. Spurningalisti, ásamt kynningarbréfi og svarum-
slagi sem láta mátti ófrímerkt í póst, var sendur í pósti til allra í úr-
takinu. Svarhlutfall var 66,1%.
Niðurstöður: Tannlausir voru 54,6%; 64,4% kvenna og 44,3%
karla. Niðurstöður voru bornar saman við sambærilegar kannanir
frá 1985,1990 og 1995 og niðurstöður Dunbars og samstarfsmanna
frá 1962. Svo virðist sem tekist hafi að ná alheimsmarkmiðum FDI
og WHO varðandi tíðni tannleysis árið 2000 fyrir þennan aldurs-
hóp. Aðhvarfsgreining sýndi marktækt samband milli tannleysis og
L/EKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2002/88 57