Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Qupperneq 85

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XI. VÍS I N DARÁÐSTEFN A HÍ I
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar voru unnar úr örorkuskrá
Tryggingastofnunar ríkisins um sjúkdómsgreiningar allra sem áttu í
gildi hæsta örorkumat (að minnsta kosti 75% örorku) vegna lífeyr-
istrygginga 1. desember 2001. Skoðað var í hve mörgum tilvikum
greining taugasjúkdóms kom fyrir sem fyrsta sjúkdómsgreining í ör-
orkumati og um hvaða sjúkdóma var að ræða.
Helstu niðurstöður: Þann 1. desember 2001 voru skráðir hjá Trygg-
ingastofnun 10.588 einstaklingar með hæsta örorkustig. Taugasjúk-
dómar voru fyrsta sjúkdómsgreining hjá 1416 öryrkjum (13,4%).
Um var að ræða heilablóðfall hjá 261 öryrkja, meðfæddar vanskap-
anir á taugakerfi hjá 201, heila- og mænusigg hjá 180, sjúkdóma í
taugum, taugarótum eða taugaflækjum hjá 177, flogaveiki hjá 166,
hrörnunarsjúkdóma í taugakerfi hjá 128, sýkingar í taugakerfi hjá
75, afleiðingar taugakerfisáverka hjá 71, vöðvasjúkdóma hjá 52,
æxli í taugakerfi hjá 40 og ýmislegt annað hjá 65.
Alyktanir: Um einn af hverjum sjö öryrkjum á Islandi hefur tauga-
sjúkdóm sem fyrstu sjúkdómsgreiningu í örorkumati. Af einstökum
taugasjúkdómum er heilablóðfall algengasta meginorsök örorku.
V 91 Hömlun í hreyfisvæðum heilabarkar eftir segulörvun
Anna L. Þórsdóttir, Sigurjón B. Stefánsson
Taugalækningadeild Landspítala háskólasjúkrahúss
sigurjs@landspitali.is
Inngangur: Eftir vöðvasvar (motor evoked potentials, MEP) í
kjölfar segulörvunar á hreyfisvæði heilabarkar (transcranial magne-
tic stimulation, TMS) kemur tímabil þar sem ekkert vöðvarit mæl-
ist. Þetta tímabil kallast þögla tímabilið (cortical silent period, SP)
og varir venjulega í um 100-200 ms. Virkjun hamlandi sambands-
taugafrumna í heilaberki er fyrst og fremst talin liggja til grundvall-
ar SP, en tilgátur eru um að ferli frá mænu hafi einnig áhrif, sérstak-
lega í byrjun SP. Athugað var hvort hömlun er mismunandi mikil á
ólíkum tímapunktum innan þögla tímabilsins.
Efniviður og aðferðir: Skráð var útslag MEP frá frá m. abductor
pollicis brevis sin. eftir contralateral segulörvun á aðalhreyfisvæði
barkar (Ml). Skráð var vöðvarit eftir tvo áreitispúlsa með 100 ms
millibili og eftir tvo áreitispúlsa með 67 ms millibili. Styrkur segul-
ertingar var stilltur þannig að SP var alltaf rúmlega 100 ms mælt frá
toppi vöðvasvars. Þátttakendur voru átta sjálfboðaliðar (36-58 ára).
Niðurstöður: Útslag MEP eftir seinna seguláreiti var minna en út-
slag MEP eftir fyrra áreiti bæði fyrir 100 ms (p=,012) og l'yrir 67 ms
(p=,002). Hlutfall útslags (MEP eftir seinni áreiti/MEP eftir fyrra
áreiti) var lægra þegar tími milli áreitispúlsa var 67 ms en þegar tími
milli áreitispúlsa var 100 ms (p=,018).
Ályktanir: Hömlun sem kemur fram í SP er mismunandi mikil inn-
an tímabilsins. Meiri hömlun kemur fram á fyrra hluta tímabilsins
en á seinni hluta þess. Þetta gæti bent til að annaðhvort dragi úr
virkni hamlandi taugafrumna þegar líður á tímabilið eða þá að í
fyrri hluta SP sé framlag frá öðrum ferlum einnig til staðar, til dæmis
frá mænu.
V 92 Taugalíffærafræðileg rannsókn á smátaugaþráðum
húðþekju
Sigurjón B. Stefánssoni, Marina Ilinskaia2J, Finnbogi R. Þormóðsson2,
Elías Olafsson1, Hannes BlöndaP.3
tTaugalækningadeild Landspítala háskólasjúkrahúss, 2líffærafræðideild HÍ,
3Rannsóknastofa Háskólans í meinafræði
sigurjs@landspitali.is
Inngangur: Hjá töluverðum hluta þeirra sem kvarta um einkenni
skertrar úttaugastarfsemi eru venjuleg taugaleiðslupróf og vöðvarit
eðlileg. Á síðustu árum hefur verið sýnt fram á að slík einkenni geta
stafað af meinsemd í smáum C taugaþráðum, en þeir eru um 0,1 pm
í þvermál og hafa ekkert mýelín. Litun þessara smátaugaþráða var
erfið fyrir tíð mótefnalitanna. í rannsókn þeirri sem hér er lýst var
markmiðið að skoða útbreiðslu þessara smáu taugaþráða í húð-
þekju með ónæmisfræðilegum aðferðum.
Efniviður og aðferð: Húðsýni 3 mm í þvermál var tekið frá fótlegg
hjá heilbrigðum einstaklingum eftir húðdeyfingu með 2% lídókaíni
og adrenalíni. Sýnin voru strax sett út í nýlagaðan paraformalde-
hyde-lysine-peroxidat herðingarvökva og geymd í honum í 24
klukkustundir. Sneiðar, 50 |xm þykkar, voru skornar í frystiskurði
og þær síðan litaðar með 0,1% kanínumótefni gegn human neuro-
peptide protein gene product. í lokin voru sýnin einnig lituð með
eósíni. Litunarferlið sjálft tók um þrjá daga. Sýnin voru skoðuð í
venjulegri smásjá og einnig í confocal smásjá.
Niðurstöður: Smátaugaþræðir húðarinnar sjást sem örfínir dökkir
þræðir sem liðast upp frá grunnlagi húðþekjunnar (stratum basale)
í gegnum þyrnalag (stratum spinosum) allt upp að kyrningalaginu
(stratum granulosum). Fjöldi þessara taugaþráða er um 10 til 15 á
hvern mm.
Ályktanir: Niðurstöðurnar eru í góðu samræmi við niðurstöður
annarra sem gert hafa svipaða athugun á smátaugaþráðum húð-
þekju. Vænta má hagnýts gildis aðferðarinnar við mat á smáþráða-
taugameinum í últaugum (peripher neuropathiae) eins og til dæmis
í sykursýki, mýlildi (amyloidosis) og eftir langvarandi ofneyslu
áfengis. Nauðsynlegt er að þróa þessa aðferð frekar og gera hana
hentuga til nota sem þátt í greiningu úttaugaskemmda.
V 93 Læknisfræðilegar orsakir örorku hjá flogaveikum
skráðum hjá Tryggingastofnun ríkisins með lyfjakort fyrir
flogalyf
Sigurjón B. Stefánsson122, Sigurður Thorlacius13, Eh'as Ólafsson2.3
•Tryggingastofnun ríkisins, 2taugalækningadeild Landspítala háskólasjúkrahúss,
31æknadeild HÍ
sigurjs@landspitali.is
Inngangur: Hjá flestum sjúklingum með flogaveiki er hægt að
halda flogum niðri með flogalyfjum. Flogaveiki ætti því ekki að vera
algeng orsök örorku. Líklegt er að öryrkjar með flogaveiki hafi flog,
sem svara illa meðferð eða einhverja aðra sjúkdóma sem valda ör-
orku. Til að kanna þessa tilgátu voru gögn Tryggingastofnunar rík-
isins (TR) um lyfjakort og örorku í lok árs 2001 athuguð.
Efniviður og aðferðir: Sjúkdómsgreiningar allra sem fá lyfjakort
eru skráðar hjá TR og sömuleiðis hvort sjúklingarnir eru öryrkjar
eða ekki. Tekinn var út allur sá hópur sem var með lyfjakort fyrir
flogalyf og með flogaveikigreiningu á aldrinum 16 til 66 ára. í þess-
LÆKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2002/88 85