Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Side 12

ÁGRIP VEGGSPJALDA / VlSINDI Á VORDÖGUM
með gegnstreymi á súrefni frá slagæðlingum í sjónhimnu til
nálægra bláæðlinga.
V 4 Súrefnismettun í slag- og bláæðlingum sjónhimnu er
minni í Ijósi en í myrkri
Samy Basit', Sveinn Hákon Harðarson', Gísli Hreinn Halldórsson2, Róbert
Arnar Karlsson2, James M. Beach2, Þór Eysteinsson', Jón Atli Benediktsson2,
Einar Stefánsson'
'Augndeild Landspítala, 2verkfræðideild H1
sveinnha@gmail. com
Inngangur: Rannsóknir á dýrum hafa gefið til kynna að
súrefnisþrýstingur í innri sjónhimnu sé minni í ljósi en í myrkri
en að í ytri sjónhimnu sé súrefnisnotkun minni í ljósi. Markmið
þessarar rannsóknar var að mæla súrefnismettun blóðrauða
(Sat02) í æðlingum í sjónhimnu manna í ljósi og myrkri.
Aðferðir: Súrefnismælirinn er settur saman úr augn-
botnamyndavél, ljósdeili (e. beam splitter) og stafrænni
myndavél. Hann skilar augnbotnamyndum með fjórum
bylgjulengdum af ljósi samtímis. Sérsmíðaður hugbúnaður les
úr myndunum og metur Sat02. Súrefnismælingar voru gerðar
í sjónhimnu níu heilbrigðra sjálfboðaliða. Fyrstu gráðu slag-
og bláæðlingar voru mældir í öðru auga hvers sjálfboðaliða.
Sjálfboðaliðarnir voru aðlagaðir að rökkri í 30 mínútur, síðan
aðlagaðir að herbergisljósi í fimm mínútur og því næst aðlagaðir
að myrkri í fimm mínútur. Súrefnismælingar voru gerðar eftir
hverja aðlögunarlotu. Við úrvinnslu var notuð ANOVA fyrir
endurteknar mælingar og Bonferroni eftirpróf.
Niðurstöður: í slagæðlingum var Sat02 97±5% (meðal-
tal±staðalfrávik, n=9) eftir 30 mínútur í rökkri, 93±3% eftir
5 mínútur í ljósi og 97±4% eftir 5 mínútur í rökkri þar á eftir.
Samsvarandi niðurstöður (í sömu röð) fyrir bláæðlinga voru
61±6%, 53±8% og 59±7%. Sat02 í slagæðlingum var marktækt
minna í ljósi en eftir aðlögun að rökkri í 30 mínútur (p<0,05)
eða 5 mínútur (p<0,01). Sat02 var einnig marktækt minna í
bláæðlingum í ljósi en í myrkri (p<0,01 eftir 30 mínútur í rökkri,
p<0,05 eftir fimm mínútur).
Alyktanir: Þessar niðurstöður benda til þess að súrefnismettun
blóðrauða í slag- og bláæðlingum í sjónhimnu sé minni í ljósi en
í myrkri. Þessar niðurstöður eru í samræmi við fyrri fannsóknir
á dýrum.
V 5 Flæði í augnhólfi er skylt seigjustigi efnisins
samkvæmt formúlu Stokes-Einstein
Svanborg Gísladóttir', Þorsteinn Loftsson2, Einar Stefánsson1-3
Læknadeild HÍ', lyfjafræðideild HÍ2, augnrannsóknarstofa Landspítala3
svanbog@hi.is
Inngangur: Lögmál Stokes-Einstein, Ficks og Hagen-Poiseuille
kenna að flutningur sameinda með flæði eða í straumum tengist
seigjustigi þess efnis sem sameindirnar flæða um. Seigjustig
glerhlaups er mun meira en saltvatns. I glerhlaupsaðgerðum
er glerhlaup augans fjarlægt og augað fyllt í staðinn með
saltvatni eða sílikonolíu. Eftir glerhlaupsaðgerðir hafa komið
fram margskonar langvinnar afleiðingar, ýmist jákvæðar eða
neikvæðar. Fram að þessu hefur ekki verið ljóst hvað veldur
þessum afleiðingum glerhlaupsaðgerða. Samkvæmt Stokes-
Einstein jöfnu hækkar flæðistuðullinn og sameindir flæða
hraðar þegar glerhlaupið er fjarlægt og augnhólfið fyllt í staðinn
með saltvatni, þetta hefur áhrif á flutning allra sameinda, þar á
meðal lyfja, súrefnis og vaxtaþátta.
Markmið: Að sýna fram á að lögmál Stokes Einstein geti spáð
fyrir um breytingar á flutningi sameinda þegar saltvatni er
komið fyrir í augnhólfi í stað glerhlaups í glerhlaupsaðgerð.
Aðferðir: Sérhannaðar flæðisisellur voru notaðar, þar sem
var miðhólf, fyllt annaðhvort með glerhlaupi úr svíni eða
saltvatni, á milli tveggja sellófan himna (MWCO 12,000-
14,000). Dexamethasone var notað sem viðmiðunarsameind.
HPLC greining var notuð til að mæla flæði dexamethasone
sameindanna í gegnum saltvatnið og glerhlaupið. Flæðistuðull
glerhlaupsins og saltvatnsins var reiknaður útfrá lögmálum
Ficks og Stokes-Einstein.
Niðurstöður: Meðal flæði dexamethasone í gegnum miðhólf
fyllt með saltvatnslausn var 0,32 pg/(klst*cm2) (n=10) og
0,12 pg/(klst*cm2) með glerhlaupi (n=9). Flæðistuðullinn
fyrir glerhlaup úr svíni er 0,00016 cm2/klst og 0,0013 cm2/klst
í saltvatnslausn. Þar með er flæði dexamethasone í gegnum
satlvatnslausn u.þ.b. áttfalt hraðara heldur en í glerhlaupi.
Ályktun: Þessar niðurstöður gefa til kynna að flæði er hraðara í
saltvatnslausn en í glerhlaupi. Þessi upgötvun, sem hægt var að
spá fyrir um með klassískum lögmálum eðlisfræðinnar, getur
útskýrt eðlisfræðilegar, lyfjafræðilegar og klínískar afleiðingar
glerhlaupsaðgerða.
V 6 Súrefnismettun vex eftir leysimeðferð við bláæðastíflu
í sjónhimnu
Sveinn Hákon Harðarson', Róbert Arnar Karlsson2, Gísli Hreinn
Halldórsson2, Samy Basit'.Þór Eysteinsson', Jón Atli Benediktsson2, James
M. Beach2, Einar Stefánsson'
'Augndeild Landspítala, 2verkfræðideild HÍ
sveinnha@gmail.com
Inngangur: Rannsóknir á dýrum benda til þess að súrefnisþurrð
verði í sjónhimnu við bláæðagreinarstíflu (e. branch retinal
vein occlusion, BRVO). Dýratilraunir benda jafnframt til þess
að leysimeðferð bæti súrefnisbúskapinn. Markmið þessarar
rannsóknar var að mæla súrefnismettun blóðrauða (SatO,) í
bláæðlingum í sjónhimnu sjúklinga með BRVO, bæði fyrir og
eftir leysimeðferð.
Aðferðir: Súrefnismælirinn er settur saman úr augnbotna-
myndavél, ljósdeili (e. beam splitter) og stafrænni myndavél.
Hann skilar augnbotnamyndum með fjórum bylgjulengdum af
ljósi samtímis. Sérsmíðaður hugbúnaður les úr myndunum og
metur Sat02. Mælingar voru gerðar á 14 manns með BRVO.
Fimm voru mældir bæði fyrir og eftir leysimeðferð. Einnig
voru mældir sjúklingar með helftarbláæðarlokun (e. hemivein
occlusion) og miðbláæðarlokun í sjónhimnu (e. central retinal
vein occlusion, CRVO). Parað t-próf var notað til úrvinnslu.
Niðurstöður: í þeim bláæðlingum, sem urðu fyrir áhrifum
af BRVO, var Sat02 45±10% (meðaltal±staðalfrávik) fyrir
leysimeðferð en 53±6% eftir leysimeðferð (p= 0,041, n=5). í
12 Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93