Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Blaðsíða 9

íslands að hann hefði lokið tilskildu sérfræðinámi
og landlæknir mælt með leyfisveitingunni. Engar
sérgreinar í læknisfræði voru nefndar í þessum
lögum. Það var á valdi læknadeildar Háskóla
íslands að setja reglur um nám sérfræðinga í
læknisfræði og þurfti ráðherra að staðfesta þær.21
Fyrstu læknar sem hlutu sérfræðingsleyfi
samkvæmt lögunum frá 1932 voru Kristinn
Björnsson (1902-1972) sérfræðingur í handlækn-
ingum og Kristján Sveinsson (1900-1985)
augnlæknir. Læknar sem höfðu starfað sem
sérfræðingar áður en lögin gengu í gildi fengu að
halda réttindum sínum.6,23
Sérfræðingum í lækningum fjölgaði hratt þegar
líða tók á 20. öld og árið 1950 eru 68 sérgreinalæknar
á lista Læknafélags Reykjavíkur. Félagið hafði þá
látið taka saman fjölda sérfræðinga og skrifað bréf
til nokkurra þeirra um tillögur vegna greiðslna
fyrir ýmiss konar læknisverk en semja átti nýja
gjaldskrá fyrir sérgreinalækna. Það sem vekur
athygli er að Jóhann Sæmundsson og Kjartan R.
Guðmundsson, sérfræðingar í taugalækningum,
eru nefndir á sama lista og þeir sem höfðu
sérfræðileyfi í tauga- og geðlækningum en tekið
var sérstaklega fram að Jóhann og Kjartan hefðu
eingöngu sérfræðileyfi í taugalækningum.24
Ekkert varð úr því að ný reglugerð um veitingu
lækninga- og sérfræðileyfa tæki gildi á íslandi 1.
janúar 1960. Samkvæmt henni átti að veita læknum
sérfræðiviðurkenningu í 18 aðalsérgreinum
læknisfræði og þær voru þessar: lyflækningar,
handlækningar, geðlækningar, kvensjúkdóma- og
fæðingarlækningar, berklalækningar, barnalækn-
ingar, taugalækningar, húð- og kynsjúkdóma-
lækningar, bæklunarlækningar, háls-, nef- og
eymalækningar, augnlækningar, taugahand-
lækningar, skapnaðarlækningar (urðu síðar
að lýtalækningum), orkulækningar, röntgen-
lækningar, svæfingar- og deyfingar, lækninga-
rannsóknir og aðrar lækningagreinar en þær
voru ekki skilgreindar á annan hátt en að veita
mátti sérfræðileyfi í öðrum lækningagreinum
en þeim sem að framan greindi að fullnægðum
samsvarandi kröfum um sérnám. Ekki átti að
veita læknum sérleyfi nema í einni aðalsérgrein
og mun það ákvæði hafa komið frá læknadeild
Háskóla íslands og rökin þau að ómögulegt væri
fyrir lækna að stunda eða halda sér við í fleiri en
einni sérgrein.24'25
í desember 1959bárust Læknafélagi Reykjavíkur
tillögurumreglugerðinaíþvíformisemlæknadeild
Háskólans hafði sent heilbrigðisyfirvöldum. Ekki
hafði verið óskað eftir umsögn Læknafélags
Reykjavíkur um reglugerðina og hún aldrei
borin undir stjórn félagsins. í áliti Læknafélags
íslands um reglugerðina kom fram að hún
þótti „fljótfærnislega samin og mjög ábótavant
í mörgum megin atriðum".24 í ljósi þessa var
ákveðið að fresta gildistöku hennar.24 Tíu ár liðu
þar til ný reglugerð um veitingu lækningaleyfa og
sérfræðileyfa gekk í gildi.
Ný læknalög gengu í gildi 23. júní 1969.
Samkvæmt þeim mátti enginn kalla sig sérfræðing
í læknisfræði nema hann hefði fengið leyfi
ráðherra til þess. Það var áfram á ábyrgð
læknadeildar Háskóla íslands að setja reglur
um nám sérfræðinga sem ráðherra staðfesti.
Reglugerð um lækningaleyfi og sérfræðileyfi
gekk í gildi 1. maí 1970. Samkvæmt reglugerðinni
skyldi sérnám fara fram á sjúkrahúsum eða
stofnunum sem viðurkenndar voru til slíks
náms. Ráðherra veitti slíka viðurkenningu að
undangengnu mati á starfseminni. Þá áttu læknar
í sérnámi að starfa sem aðstoðarlæknar í fullu
starfi á þeim sjúkrahúsum eða stofnunum þar sem
þeir voru í námi.26
Veita mátti sérfræðileyfi í 16 aðalsérgreinum
læknisfræðinnar. Þær voru: augnlækningar,
bamalækningar, geðlækningar, geislalækningar
(röntgenlækningar), háls-, nef- og eymalækningar,
heimilislækningar, embættislækningar, húð- og
kynsjúkdómalækningar, kvenlækningar, lyflækn-
ingar, meinafræði, orkulækningar, skurðlækningar,
svæfingar, deyfingar og taugalækningar. Þá
mátti veita lækni sérfræðileyfi í öðrum greinum
læknisfræði en þeim sem að framan greinir ef
fullnægt var kröfum um sérmenntun að mati
læknadeildar. í því sambandi er vert að nefna að
tveir íslenskir læknar fengu sérfræðileyfi í grein
sem metin var sem aðalsérgrein í læknisfræði,
þ.e. í klínískri taugalífeðlisfræði, á grundvelli
þessarar reglugerðar eins og fjallað verður um hér
á eftir. Enginn læknir gat þó hlotið sérfræðileyfi
nema í einni aðalsérgrein í læknisfræði. Þá mátti
veita læknum í fyrsta skiptið sérfræðileyfi í 24
undirgreinum aðalsérgreina í læknisfræði.26
Til þess að læknir gæti fengið sérfræðileyfi í
taugalækningum samkvæmt reglugerðinni frá
1970 átti hann að hafa stundað sérnám í
taugalækningum. Námstíminn var tvö ár á
LÆKNAblaöið 2010/96 Fylgirit 64 9