Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Blaðsíða 82

Eric Kugelberg fremst á
myndinni til vinstri að
taka taugarit.
að starfa með handlæknum, sem meðhöndluðu
heilaskaddaða hermenn. Hann dvaldi síðar eitt
ár á Johns Hopkins sjúkrahúsinu í Baltimore.
Eftir heimkomuna hélt hann áfram störfum á
Serafimerlasarettet, og árið 1922 gerði hann sína
fyrstu aðgerð á sjúklingi með heilaæxli. Fimm
árum seinna gaf hann út ásamt Lysholm ritið Die
Chirurgische Behandlung der Gehimtumoren. Árið
1930 var stofnuð taugaskurðdeild við sjúkrahúsið,
og 1935 var Olivecrona skipaður prófessor í
taugaskurðlækningum við Karolinska Institutet.
Margir komu þangað til að læra af honum, og
meðal þeirra var danski lieilaskurðlæknirinn
Eduard Busch. Eftirmaður Olivecrona var Lars
Leksell (1907-1986), sem þróaði stereotaktiskar
aðgerðir og gamma hnífinn.
I tíð Antonis varð taugalækningadeildin á
Karolinska „útungunarstöð" næstu kynslóðar
taugalækna í Svíþjóð, og fyrir tilstilli hans var
Svenska Neurologföreningen stofnuð 1938. í lok
þessa tímabils urðu til sjálfstæðir kennslustólar í
taugalæknisfræði við gömlu háskólana í Uppsala
og Lundi og við nýju skólana í Umeá og Gautaborg.
í þessa stóla settust lærisveinar Antonis.
Eftirmaður Antonis við Karolinska Institutet var
Eric Kugelberg (1913-1983). Áður en hann varð
prófessor í taugalækninum 1954, var hann yfir
rannsóknardeild í klínískri taugalífeðlisfræði á
Serafimerlasarettet.67 Þar þróaði hann vöðvaritun
og lýsti ýmsum electromyographiskum fyrir-
bærum. Ásamt Ragnar Múller (1915-2009) lýsti
hann árið 1959 myopathiskum breytingum hjá
sjúklingum með Cushings heilkenni. Ragnar
Múller varð árið 1960 fyrsti prófessorinn í
taugalæknisfræði í Umeá. Hann rannsakaði heila-
og mænusigg (MS) og heilablóðfall. Karl Gunnar
Wohlfart (1910-1961) sótti um kennslustöðuna á
Karolinska á móti Kugelberg og var mjög sleginn
að fá hana ekki. Sagan segir, að ein ástæða þess, hve
sleginn hann varð, hafi verið frétt í dagblöðum, um
að taugalæknirinn mikilsvirti frá Boston, Denny-
Brown, sem var í dómnefndinni, hafi sagt, að hann
væri ekki jafn hæfur og Kugelberg.68 Wohlfart hafði
doktorspróf í læknisfræði og heimspeki og var
auk þess frábær píanóleikari. Hann var afbragðs
microskópisti, en aðalrannsóknarsvið hans var
meinafræði sjúkdóma í vöðvum og úttaugum.
Wohlfart-Welander-Kugelberg heilkennið ein-
kennist af dauða hreyfitaugafrumna í mænu hjá
ungu fólki. Wohlfart varð fyrsti prófessorinn
í taugalæknisfræði í Lundi 1950. Þegar hann
andaðist 1961, tók Ragnar Múller við stöðunni, en
Lisa Welander (1909-2001) varð eftirmaður Múllers
í Umeá. Hún eins og hinir hafði hlotið þjálfun í
taugalækningum á Serafimerlasarettet hjá Antoni.
Hennar áhugasvið voru einkum vöðvasjúkdómar.
Tore Broman (1908-2000) var sonur Ivar Bromans
anatómíuprófessors í Lundi, vinar Knud Krabbes.
Broman lærði læknisfræði í Lundi. Eftir að hafa
verið á Serafimerlasarettet hjá Antoni, varð hann
yfirlæknir nýstofnaðrar taugalækningadeildar í
Gautaborg 1951 og fyrsti prófessorinn þar í
faginu 1954. Áhugi hans beindist að faraldsfræði
taugasjúkdóma. Árið 1958 varð Karl-Axel Ekbom
(1907-1977) fyrsti taugalæknisfræðiprófessorinn
í Uppsala. Hann hafði áður starfað í um 20 ár
82 LÆKNAblaðið 2010/96 Fylgirit 64