Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2010, Blaðsíða 89

Líveríj Osípovítsj Vladímír Míkhajlovítsj
Darkshevítsj. Bekhterev
(HBaH riaBJioBHH Mep*eeBCKHíí 1838-1908), leit
svipuðum augum á geðlæknisfræði og Griesinger
í Berlín. Eftir að hafa varið doktorsritgerð um
hitastjóm líkamans hjá geðsjúkum 1881, hélt
Bekhterev til útlanda. Hann dvaldi hjá Paul
Emil Flechsig í Leipzig. Þar lýsti hann nucleus
vestibularis superior (efri andarkjarni) fyrstur
manna, og var þessi kjarni lengi nefndur eftir
Bekhterev. í Leipzig lagði hann einnig stund
á sálfræði. Kennari hans var Wilhelm Wundt
(1832-1920), einn þeirra frumkvöðla, sem gerðu
sálfræði að vísindagrein. Bekhterev var einnig í
París hjá Charcot. Eftir heimkomuna 1885 varð
hann prófessor í Kazan. Árið 1893 var hann
kallaður til St. Pétursborgar og varð eftirmaður
síns gamla kennara, Merzhejevskíjs, við tauga- og
geðdeild herakademíunnar. Þessari stöðu fylgdi
hershöfðingjanafnbót. Þegar Bekhterev lét af
yfirmannsstörfum 1913, var deildinni skipt upp
í geðdeild og taugalækningadeild. Yfirmaður
taugalækningadeildarinnar og prófessor varð
Míkhaíl Níkholajevítsj Zhúkovskíj (MnxaHJi
HnKOJiaeBnn IKyKOBCKHÍi 1868-1916). Armeninn
Míkhaíl Ívanovítsj Astvatsatúrov (Mnxaiui
HBaHOBHH Ac'i'Bana’iypoB 1877-1936) tók við af
honum. Hann hafði mikinn áhuga á hugmyndum
Hughlings Jacksons og þróaði þær frekar.86
Taugalækningar voru stundaðar víðar í
St. Pétursborg en á herakademíunni. Leoníd
VasíljevítsjBlúmenaú(JIeoHHflBacHJibeBHHEjiyMeHay
1862-1931) varð prófessor í taugalæknisfræði árið
1903 við Klínísku ríkisstofnunina, sem kennd
var við prinsessuna Friederike Charlotte Marie
von Wurttemberg (1806-1873). Blúmenaú hafði
lagt stund á taugalæknisfræði hjá Flechsig í
Leipzig og Charcot í París. Ljúdvíg Martynovítsj
Pússep (JlioflBiir MapTbiHOBHH nyccen 1875-1942)
ívan Petrovítsj Pavlov.
var frumkvöðull í taugaskurðlækningum við
Keisaralegu medico-chirurgisku herakademíuna í
St. Pétursborg undir handarjaðri Bekhterevs. Hann
varð reynslunni ríkari, eftir að hafa verið læknir í
stríði Rússa og Japana 1904-1905. Árið 1907 stóð
Bekhterev fyrir uppbyggingu Psyko-neurológíu
stofnunarinnar í St. Pétursborg, og þar var einnig
opnuð taugaskurðlækningadeild. Árið 1910 varð
Pússep prófessor í taugaskurðlækningum.87
Á 19. öld voru taugalæknafélög stofnuð í
Moskvu, Kazan og St. Pétursborg. í Sovétríkjunum
var Alsambandsfélag taugasjúkdómalækna og
geðlækna (BcecoK)3Hoe oðmecTBO HeBponaTOJioroB
ii ncnxnaTpoB) stofnað árið 1936. Árið 1991
skiptist félagið í tvennt, Alrússneska félag
taugalækna (BcepoccniicKoe oóihcctbo HeBpojioroBj
og Alrússneska félag geðlækna (BcepoccniícKoe
oðiuecTBO ncnxnaTpoB).
Bekhterev hafði góða þekkingu á sálarfræði
og setti fram kenningu, sem tengir sálarlíf
og heilastarfsemi. Kallaði hann kenninguna
reflexológíu.88 Með reflexológíu sinni var
Bekheterev kominn í samkeppni við ívan Petrovítsj
Pavlov (HBaH neTpoBHH Hubjiob 1849-1936),
lífeðlisfræðinginn við háskólann í St. Pétursborg,
sem fékk Nóbelsverðlaunin í læknisfræði 1904 fyrir
vinnu sína við kirtla meltingarvegarins. Seinna fór
Pavlov að rannsaka viðbrögð hunda við óskilyrtu
og skilyrtu áreiti. Óskilyrt viðbragð hunds er að
slefa, þegar fæða kemur í munn hans. Skilyrt
viðbragð er hins vegar að slefa, þegar ljós blikkar
eða bjalla hljómar. Hægt er að kenna hundi skilyrt
viðbragð með því að láta ljós blikka eða bjöllu
hljóma nokkrum sinnum stuttu áður en fæðan
er sett í munn hans. Pavlov gerði mikilvægan
greinarmun á mönnum og dýrum. Hjá dýrum eru
tvenns konar áreiti möguleg, innan frá líkamanum
Lev Semenovítsj
Vygotskíj.
LÆKNAblaðið 2010/96 Fylgirit 64 89