Frjáls verslun - 01.01.2009, Blaðsíða 35

F R J Á L S V E R S L U N • 1 . T B L . 2 0 0 9 35
Jóhönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra og hún reiddist þessu en
Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra mun hafa vitað um þessa
ákvörðun Ásmundar og ekki gert veður út af henni. Haukur Hall-
dórsson, varaformaður bankaráðs Landsbankans, varði eðlilega þessi
ákvörðun Ásmundar og sagði hana aðeins tilkomna til að brúa bilið
og óeðlilegt hefði þótt að leita til einhvers af framkvæmdastjórum í
bankanum. Síðan kom í ljós að Ásmundur var í mánaðarfríi á Ind-
landi og þá birtust fréttir í blöðum um að bankinn væri stjórnlaus á
meðan. Haukur Halldórsson tók við formennskunni tímabundið á
meðan Ásmundur settist í bankastjórastólinn.
En þá var komið að þeim Vali Valssyni og Magnúsi Gunnarssyni.
Þeir sendu Steingrími J. Sigfússyni fjármálaráðherra sameiginlegt
bréf þar sem þeir sögðu af sér formennsku í ljósi umræðna á Alþingi
þar sem Jóhanna Sigurðardóttir lýsti því yfir í ræðu að í báðum
stjórnarflokkunum væru fyrirhugaðar mannabreytingar í stjórnum
bankanna. Þeir sögðu að fyrirhugaðar væru mjög erfiðar ákvarðanir í
bönkunum og mikilvægt væri að þeir sem að þeim stæðu hefðu óskorað
umboð og traust.
Mótvægi við æskudýrkun
En hvers vegna leitaði Geir H. Haarde til „gömlu brýnanna“ og fékk
þá til að taka þetta erfiða hlutverk að sér; að endurreisa bankana? Við
leituðum til Óla Björns Kárasonar, ritstjóra vefritsins amx.is, og Þór-
ólfs Matthíassonar, prófessors við Háskóla Íslands, og var viðtalið við
þá tekið áður en til tíðinda dró. En það er engu að síður mjög fróðlegt
að sjá útskýringar þeirra á því að þeir þremenningar urðu fyrir valinu;
að leitað væri til þeirra.
„Einfaldasta skýringin er auðvitað fámennið. Það er ekki um
marga aðra að velja,“ segir Óli Björn Kárason, ritstjóri vefritsins amx.
is. „Í þessu felst ekki gagnrýni á þessa menn. Þeir eru óumdeildir, þeir
hafa mikla reynslu, þeir eru hæfir og þetta er mótvægi við æskudýrk-
unina. Reynsla skiptir líka máli. Hins vegar má spyrja hvort það sé
ekki bara sjálfspíningarhvöt hjá þessum mönnum að taka þessi verk-
efni að sér eftir að hafa lokið fullu ævistarfi.“
Þórólfur Matthíasson, prófessor í hagfræði við HÍ, er sama sinnis:
„Það liggur beint við að taka inn þá menn sem kunna til verka
því það verður að gerast um leið og fyrri stjórnendum er skipt út,“
segir Þórólfur. „Einn kostur er að leita til fólks í lægri stöðum í bönk-
unum. Það fólk er þó oft of nátengt fyrri starfsemi. Hinn kosturinn
er að kalla á eftirlaunamennina þótt þeir hafi fyrst og fremst reynslu
af ríkisbönkum.“
Þórólfur saknar þess þó að ekki hafi einnig verið leitað til erlendra
pensjónista úr bönkum nágrannalandanna.
„Í Noregi, Svíþjóð og Finnlandi eru enn í fullu fjöri reyndir banka-
menn sem urðu að takast á við svona bankakreppu í sínum löndum fyrir
bara fáum árum. Það hefði mátt leita til þeirra,“ segir Þórólfur. „Aðal-
atriðið er þó að það verða að finnast reyndir menn strax því það er enginn
tími til að skóla nýtt fólk þegar kreppan er skollin á.“
Þórólfur segir að með „gömlu“ bankamönnunum komi einnig inn
gömul gildi.
„Þessir menn voru ekki áhættusæknir meðan þeir stýrðu. Þetta eru
menn sem kunna að reka banka á gamaldags hátt,“ segir Þórólfur.
Þá má geta þess að formenn skilanefnda gömlu bankanna eru
miklir reynsluboltar. Árni Tómasson, formaður skilanefndar gamla
Glitnis, er löggiltur endurskoðandi og var um tíma bankastjóri
Búnaðarbankans. Lárus Finnbogason hjá Landsbanka er sömuleiðis
löggiltur endurskoðandi. Steinar Þór Guðgeirsson hjá Kaupþingi er
einn eigenda Lögfræðistofu Reykjavíkur.
Kallað á kröfuhafa
Óli Björn gagnrýnir setningu neyðarlaganna 6. október 2008 þegar
bankarnir stefndu í þrot. Uppgjör bankanna þriggja var ekki frá
upphafi unnið í samráði við erlenda kröfuhafa.
„Þetta hefði óhjákvæmilega þýtt að erlendir menn með mikla
reynslu af erfiðum uppgjörum hefðu komið inn í bankana,“ segir
Óli Björn. „Þá hefðum við séð ný nöfn í íslenska bankaheiminum.
Þetta er ekki gagnrýni á þá menn sem hafa valist til að vinna verkin
en nánara samstarf með erlendum kröfuhöfum hefði flýtt fyrir
endurreisn bankakerfisins.“
Þórólfur er ekki sammála þessu. Hann segir að aldrei sé hægt að
fá fulltrúa allra kröfuhafa að boðinu. Því geti það valdið tortryggni
meðal kröfuhafa og ótta við mismunun.
Ásmundur Stefánsson,
bankastjóri Nýja Landsbanka.
Valur Valsson, stjórnarformaður
Nýja Glitnis.
Magnús Gunnarsson, stjórnarformaður
Nýja Kaupþings.