Frjáls verslun - 01.01.2009, Blaðsíða 29

F R J Á L S V E R S L U N • 1 . T B L . 2 0 0 9 29
Ég spyr: Hverjir eiga lífeyrissjóðina? Svar: Launþegarnir í landinu
sem greiða í sjóðina. Það eru ekki sjóðstjórarnir eða verkalýðsfor-
ingjar. Uppspretta lífeyrissparnaðar er vinna þeirra 200 þúsund sjóð-
félaga, sem núna greiða í lífeyrissjóði, vegna þess að þeir vinna hjá
fyrirtækjum. Það eru fyrirtæki sem útvega vinnu og byggja upp lífeyr-
issparnað með stórfelldu mótframlagi við sjóðfélaga. Það verður lítið
um greiðslur þegar fólk og fyrirtæki eru farin á höfuðið. Þess vegna
mætti t.d. líta svo á að frysting vísitölunnar væri „fyrirframgreiddur
lífeyrir“ til þeirra tugþúsunda ungu skuldara hjá sjóðunum og er ég
þá ekki bara að tala um séreignasparnaðinn.
Lífeyrissjóðirnir hafa færst nokkur ár aftur í tímann vegna hruns
bankanna og lífeyrisréttindi skerðast á næstunni um það sem því
nemur. Hin nöturlega spurning blasir við: Hvað skerðist eign lífeyr-
issjóðanna og lífeyrisréttindi mikið á næstunni þegar fólk og fyrirtæki
eru orðin gjaldþrota og koma ekki lengur með neitt innstreymi í
sjóðina? – svo ekki sé nú talað um afskriftir lífeyrissjóðanna á lánum
gjaldþrota sjóðfélaga.
Nú er frost á Fróni. Frystum vísitöluna og færum stýrivextina
niður. Þá kemst hreyfing á hlutina, þá sitjum við ekki föst á botn-
inum heldur komumst upp af eigin rammleik.
Andmælendur segja að verðbólgan sé að hjaðna
hratt og verði mjög lítil næstu tvö árin og því sé ekki lengur
nauðsynlegt að afnema verðtryggingu með frystingu vísitölunnar.
Svar: Það er gott að hægt sé að lofa því að verðbólgan sé að
baki og „núverandi aðstæður“ sem staðið hafa yfir í hálft ár
kalli ekki lengur á afnám verðtryggingar, eða öllu heldur fryst-
ingu vísitölunnar. Þetta er rangt. Frysting vísitölunnar er for-
vörn líkt og að skipta um gjaldmiðil er forvörn. Það er ekki
hægt að losa um gjaldeyrishöftin því þá hríðfellur gengi krón-
unnar með tilheyrandi verðbólguskoti sem verður náðarhöggið
fyrir heimilin, fyrirtækin og ríkissjóð. Nú, og ef menn eru svona
fullvissir um að verðbólgan sé búin og ekkert reyni á verð-
trygginguna, við hvað eru þeir þá svona hræddir að frysta vísi-
töluna?
Andmælendur segja að Íbúðalánasjóður yrði gjald-
þrota á nokkrum mánuðum ef verðtryggingin yrði afnumin.
svar: Með því að frysta vísitöluna til að koma í veg fyrir frek-
ari hækkun lána vegna verðbólgu er ekki verið að gefa lántak-
endum verðbæturnar semþegar eru fallnar á lánin. Bíðið við;
hvað þegar verðbólgan verður komin niður í núll-prósent? Varla
fer Íbúðalánasjóður á höfuðið við það.
á FjármAgnið Að
hAFA sitt á þurru?
Þeir sem eru á móti því að frysta vísitöluna og aftengja
þannig tímabundið verðtrygginguna segja að verðbólgan
sé vandinn en ekki verðtryggingin. Þetta er mikil einföldun;
auðvitað er verðtrygging vandi í mikilli verðbólgu, hvort sem
hún stafar af falli krónunnar eða ekki, á sama tíma og laun
hríðlækka, atvinnuleysi eykst, íbúðaverð lækkar skarpt og
húseignir eru óseljanlegar. Hvers vegna á fjármagnið að
hafa allt sitt á þurru undir þessum kringumstæðum? Málið
er þetta: lífeyrissjóðir og sparifjáreigendur verða að gefa
eftir af ávöxtunarkröfu sinni undir þessum kringumstæðum
til að styrkja atvinnulífið. Veikt atvinnulíf merkir veikir líf-
eyrissjóðir. sterkt atvinnulífi merkir sterkir lífeyrissjóðir.
lífeyrissjóðirnir eru því að bíta í skottið á sér; verðtryggingin
og okurvextir kæfa að lokum atvinnulífið sem er uppspretta
alls lífeyrissparnaðar í landinu.
Frysting vísitölunnar í lánasamningum:
a. Léttir á greiðslubyrði fyrirtækja.
b. Léttir á greiðslubyrði ríkissjóðs.
(Lánin ekki eins dýr til að fjármagna hallann og
bankana).
c. Léttir á greiðslubyrði heimila.
d. dregur úr „ávöxtun“ sparifjáreigenda og lífeyrissjóða.
En hvert geta sparifjáreigendur og lífeyrissjóðir farið með
fé sitt? Ekkert. Þeir eru læstir hér innanlands. Minni sparn-
aður? kannski, en það þýðir meiri eyðsla og aukin umsvif í
atvinnulífinu – og það er af hinu góða.
skAttborgArinn
...verður fyrir verðtryggingunni
á öllum vígstöðvum
Hann keypti hús nýlega í útlánabólunni og •
tók verðtryggt bólulán.
Hann er núna tæknilega gjaldþrota með íbúðina •
vegna óðaverðbólgu síðustu mánaða og verðtryggðu
lánanna.
Hann vinnur hjá fyrirtæki sem vildi vaxa hratt á síð-•
ustu árum, tók mikið af lánum, og er núna tæknilega
gjaldþrota vegna verðtryggðra lána og erlendra mynt-
körfulána.
Hann borgar skatta til ríkissjóðs og horfir fram á 150 •
milljarða fjárlagahalla og 320 milljarða í endurreisn
bankana sem þarf að fjármagna með innlendum verð-
tryggðum lánum. Fjármagnskostnaður ríkissjóðs
vegna verðtryggingarinnar getur hugsanlega skipt
hundruðum milljarða króna falli gengi krónunnar með
tilheyrandi verðbólgu.