Tímarit Máls og menningar - 01.10.1942, Page 9

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
111
laust dýrmætastur af öllu, þar sem liann felur í sér lykih
inn aö öllum stórum athöfnum mannlegs lífs. Hann var
ríkur af trú, trú á hlutverk fósturjarðar sinnar, trú á sig-
ur góðs málstaðar.
Og þessi trú knúði hann þá um morguninn til að hverfa
hrott af Frakklandi, sem fáeinir blindingjar eða svikarar
voru í þann veginn að ofurselja hundið á höndum og fót-
um í hendur óvinanna. Hann neitaði fyrir sitt leyti að
ganga inn á brautir, sem honum virtist í senn í andstöðu
við heiðurinn, heilbrigða skynsemi og æðri hagsmuni
landsins.
Því að trú þessa hermanns er ekki blind. Hann þekkir
tii hlítar alla þætti harmleiksins milda. Hann þekkir til
dæmis öllum mönnum betur orsakir ósigurs franska hers-
ins, sem hann um langt skeið hafði árangurslaust leitazt
við að koma í veg fvrir. Glöggskyggn á alla möguleikana,
sem nýtízku stóriðnaður fól í skauti sér fyrir hernaðar-
rekstur, gerði hann allt sem unnt var til að opna augu
annarra, barðist gegn vanafestunni og fyrir því, að land
hans fengi gnægð vélknúinna hergagna, en það var hið
eina, sem hefði getað bjargað því. Það var hann, sem ár-
ið 1933 hafði gerhugsað nákvæma áætlun um skipulag og
notkun vélahersveita, sem tveim árum síðar var hrund-
ið í framkvæmd, en — af herforingjaráði Þjóðverja.
Löngu fyrirfram sá hann fyrir herskipunaraðferðir og
tækni þá, sem óvinurinn mundi beita við hina nýju inn-
rás í Frakldand. Og enn í janúar 1910 endurtók hann að-
varanir sínar og sýndi fram á ógnirnar, sem í vændum
voru rétt áður en þær dundu á.
Með sömu skarpskyggninni sér hann vígstöðuna á þess-
um degi, 18. júní 1940. Hann veit, að stríðinu er ekki lok-
ið með hinum ógæfulegu orustum í Frakklandi. Hann
veit, að Stóra-Bretland, sem hann þekkir að þolgæði,
muni halda áfram að berjast, enda muni Ermarsund verða
þýzku hervöguunum alvarlegri hindrun en Meuse, Somme,
Aisne eða Seine. Hann leggur ekki á það trúnað, eins og