Tímarit Máls og menningar - 01.10.1942, Page 47

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
149
grundvallaratriðis, sem löngu hefur verið viðurkennt i
öllum mikilsverðum greinum þjóðarbúskaparins.
1 fljótu bragði virðist ekkert jafn auðvelt og stofnun
samyrkjubúa eins og í Ráðstjórnarríkjunum, en við nán-
ari athugun mun reynast, að slík rekstrartilhögun land-
búnaðar er háð allt öðrum hugmyndum um vinnu, eign
og arð en þeim, sem eru undirstaða í þjóðskipulagi auð-
valds, stéttaskiptingar og stéttabaráttu, eins og okkar.
SamjTrkjuform í landbúnaði er sérstök tegund stóriðju-
reksturs, sem vaxin er upp úr hagkerfi sósíalismans í landi,
þar sem þjóðfélagsbylting verkamanna og eignalausra
bænda hefur gerzt, og ríkisvaldið er raunverulega aðeins
verkfæri i liöndum þeirra, — öfugt við það, sem á sér
stað hér lijá okkur, þar sem ríkisvaldið er að mestu leyti
verkfæri i höndum eignastéttarinnar í barátlu liennar
gegn verkamönnum og eignalausum bændum.
Það sem vakir fyrir liöfundi þessarar greinar er ekki
fjTst og fremst sósíalistiskur rekstur landbúnaðar, því
siíkt er enn ekki tímabært, þótt svo þurfi e. t. v. ekki að
vera oflengi úr þessu, heldur endurbætur á búrekstri innan
þess auðvaldsþjóðskipulags, sem við íslendingar búum
við, til þess að bæta úr nauðsyn, sem tveim höfuðaðiljum
er jafnbrýn í svip, neytendum og framleiðendum. Hins
vegar dettur mér ekki í liug að efast um, að framtíðarskip-
an landhúnaðar er samyrkjubúskapur, fremur en mér
dettur í hug að efast um, að framtíðarþjóðskipulagið er
sósialismi, ekki aðeins hér á íslandi, heldur í öllum siðuð-
um löndum, jafnvel ílialdslandi eins og Bretlandi; og
sá tími kemur fyrr en varir. Og þótt barizt sé fyrir endnr-
bótum á kjörum manna undir auðvaldsskipnlaginu, mun
jafnt fyrir því verða haldið áfram að berjast fyrir sósial-
isma, unz liann hefur sigrað. Og hann mun sigra af því,
að mannkyninu er óhjákvæmileg nauðsyn að hann sigri,
ef það á ekki að tortímast; og þetta sér og veit allur heim-
urinn nú þegar, eins þeir, sem gripa hvert tækifæri til að