Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Qupperneq 10

JAKOB BENEDIKTSSON:
NÝI SÁTTMÁLI
Fimmti október 1946 var dimmur dagur í sögu Alþingis og ís-
lenzku þjóðarinnar. Á þeim degi brugðust 32 Alþingismenn skyldu
sinni sem fulltrúar Islendinga, brugðust þeim loforðum sem flestir
þeirra höfðu beinlínis gefið kjósendum fyrir síðustu kosningar og
gengu í berhögg við yfirlýstan vilja mikils meirihluta landsmanna.
Detta eru staðreyndir sem hávær glamuryrði og lævíslegar gyllingar
á eðli samningsins svonefnda fá ekki haggað. Aðeins tveimur árum
eftir stofnun íslenzka lýðveldisins hafa þessir menn höggvið fyrsta
skarðið í þann varnargarð íslenzks sjálfstæðis sem þeim var falið að
varðveita og styrkja.
I þingsályktuninni sem samþykkt var 5. okt. segir að sanmingur-
inn sé „um niðurfelling herverndarsamningsins frá 1941 o. fl.“ Eins
og margsinnis hefur verið bent á er þessi fyrirsögn hrein og bein
blekking, í fyrsta lagi vegna þess að íslendingar þurftu engan sanm-
ing að gera um niðurfellingu herverndarsamningsins, því að hann
var þegar fallinn úr gildi samkvæmt öllum eðlilegum skilningi á á-
kvæðum hans, —- í öðru lagi vegna þess að hinn nýi sáttmáli er urn
allt annað en niðurfellingu herverndarsamningsins, því að um hana
fjalla aðeins fyrstu þrjár greinarnar.
Hvað er þá allt hitt sem falið er undir hinni sakleysislegu skanmi-
stöfun „o. fl.“ Afsal í hendur Bandaríkjamanna á sérréttindum á ís-
lenzkrf grund, afsal á íslenzkum landsréttindum, einmitt það sem allir
þingmenn nema einn voru kosnir til að berjast gegn.
Þetta mál hefur verið rakið svo ýtarlega í fjölda blaðagreina að
hér skal aðeins bent á tvö meginatriði.
1. í 4. gr. sanmingsins eru Bandaríkjamönnum heimiluð afnot
af Keflavíkurflugvellinum í sambandi við hersetu þeirra í Þýzka-
landi. Síðan segir: „I þessu skyni skal stjórn Bandaríkjanna heimilt