Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Síða 52

290
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
að fram kemur alger andstæða sannleikans. Það er til dæmis stað-
reynd, að ríkisrekstur er eitt stefnuskráratriði sósíalismans. Áróð-
ursmennirnir þurfa nú ekki annað en alhæfa þessa staðreynd, stað-
hæfa, að ætlunin sé sú að þrúga allt undir alræði ríkisvaldsins, bæði
dautt og lifandi, þannig að enginn maður megi framar um frjálst
höfuð strjúka, og þar fram eftir götunum. Sannleikurinn er auð-
vitað alveg gagnstæður, sem sé sá, að sósíalistar hafa eingöngu í
huga ríkisrekstur á þeim stórfyrirtækjum, sem ekki yrðu rekin með
samvinnusniði, þannig að arðurinn af rekstri þeirra yrði dreginn úr
höndum séreignarauðvaldsins og tekinn til samfélagsnytja í þeim
tilgangi að losa einstaklinginn af klafa auðvaldsáþjánarinnar og
skapa hverjum manni fyllstu skilyrði efnalegs og andlegs frelsis. Pg
óneilanlega rnætti það vera auðskilið mál, að alræði ríkisvaldsins
getur ekki verið nein þjóðfélagshugsjón hinnar sósíalísku stefnu,
fyrst þjóðfélagshugsjón hennar er einmitt algert afnám ríkisvaldsins.
Þegar því er hgldið fram um sósíalista eða konnnúnista, að þeir
séu lýðræðisfjendur og takmark þeirra sé útþurrkun sjálfseðlis
manna og einstaklingsfrelsis, þá er slíkt jafnvel ennþá meira öfug-
mæli en sú kenning, að fiskurinn hafi fögur hljóð. Sannleikurinn
er sá, að lýðræðishugsjónin hefur alla tíð verið innsti kjarni hinnar
sósíalísku kenningar og æðsta leiðarstjarna allra raunverulegra sós-
íalista og kommúnista. Þótt þeir hafi jafnan gagnrýnt borgaralýð-
ræðið óvægilega vegna annmarkanna á því, hafa þeir eigi að síður
barizt fyrir löggildíngu þess í löndum, sem voru ekki ennþá komin
á það stig stjórnmálaþróunar sinnar (og eins og fyrr segir, er flest
hið nýtilega í borgaralýðræðinu einmitt ávöxtur verklýðsbarátt-
unnar), en jafnframt sýnt fram á nauðsyn þess að láta ekki þar við
sitja, heldur halda lýðræðisbaráttunni áfram með framkvæmd hins
sósíalíska lýðræðis að markmiði. Hver sem eitthvað hefur blaðað í
ritum þeirra Marx, Engels, Leníns og Stalíns, veit að meginþáttur-
inn í stjórnmálastefnu þeirra er einmitt baráttan til eflingar lýðræð-
inu, sem nær um síðir hámarki með framkvæmd hins sósíalíska alls-
herjarlýðræðis.
Þessa þróun lýðræðisins í sambandi við útdauða ríkisvaldsins
gerir Lenín að umræðuefni í bók sinni „Ríki og bylting“, þar sem
hann segir meðal annars: