Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Síða 79

UMSAGNIR UM BÆKUR
HÚSFREYJAN Á BESSASTÖÐUM. Bréf Ingi-
bjargar Jónsdóttur til bróður síns, Gríms amt-
manns. Finnur Sigmundsson bjó til prentunar.
HlaðbúS 1946.
I bréfum íslenzkra manna og kvenna frá fyrri öldum er fólginn mikill fjár-
sjóður heimilda um menningarsögu okkar. Mikinn fjölda þeirra er að finna
í söfnum, og er minnst af því prentað og margt með öllu ókannaö. Það er því
þarft verk og þakkarvert þegar bréf sem varða merka menn eða hafa almennt
gildi á annan hátt eru gefin út á prent. Með útgáfu bréfa þeirra sem hér getur
liefur Finnur landsbókavörður Sigmundsson gefið íslenzkum lesendum kost á
að kynnast merkilegri konu •— merkilegri fyrir fleiri sakir en þær að hún var
móðir Gríms Thomsens — sem gegndi því ábyrgðarstarfi heilan aldarfjórðung
að vera liúsmóðir og matselja áhrifamesta heimilis á Islandi, skólans á Bessa-
stöðum.
Bréfin, sem eru frá árunum 1809—49, eða fram að láti Gríms amtmanns,
bregða upp skýrri mynd af Ingibjörgu og lífskjörum hennar, og margt má af
þeim ráða um eymdarástand landsins á fyrstu áratugum 19. aldar. Ingibjörg
ræðst í að giftast Þorgrími gullsmið, að því er virðist mest til að sjá sér og
aldraðri móður sinni farborða, þótt ljóst sé að henni þyki undir niðri vænt um
hann. Hún er samt kvíðin um afkomu þeirra, því að bæði voru fátæk. En úr
fjárhagnum rættist þó sæmilega, því að Þorgrímur var fjáraflamaður góður.
Hins vegar hefur hjónabandið verið fremur gleðisnautt. „Ætíð er Þorgr. mikið
þurr við mig, þó komustum við út af því. Eg er hætt að taka mér það nærri, eða
réttara sagt, hætt að láta merkja að eg taki mér það nærri. Þó bef eg litla
gleði,“ skrifar Ingibjörg eftir fimm ára hjónaband. Við þetta bættist bama-
missir, erfitt húsmóðurstarf og að lokum miklar áhyggjur út af Grími syni
þeirra hjóna, sem fór að „drabba í skáldskap", eins og móðir hans segir, í stað
þess að stunda embættisnám af kappi og alvöru, og var eyðslusamari en þá var
títt um íslenzka Hafnarstúdenta. Það er engin furða þótt öll reynsla Ingibjarg-
ar, óttinn við örbirgðina og trúin á virðuleg embætti sem æðsta keppikefli, hafi
gert henni erfitt að skilja lífsviðhorf sonar síns og skáldadrauma. En hún lætur
ekki bugast af neinu mótlæti. Alltaf er hún reiðubúin til að stappa stálinu í
Grím bróður sinn, þennan einkennilega ólánssama mann, sem hvorki gat þrifizt
í Danmörku né á íslandi, og var íslenzkastur þegar hann var ytra, en talinn
dansklundaðri þegar hann var á Islandi. Hún gerir allt sem hún getur til að
hjálpa honum í fjárkröggum hans, stundum jafnvel á bak við mann sinn, sem