Tímarit Máls og menningar - 01.04.1970, Blaðsíða 92

Tímarit Máls og menningar
9em bókmeraitagagmýnendur myndu telja
ti'l höfuð’kosta, á hve miarga vegu mættí
túlka.
Margt er enn eftir til umræðu um þessa
bók Svövu Jakobsdóttur, svo sem nokkrir
hlutir, sem þar eru vel gerðir, En áður en
að þeirn þætti kemur, skulum við lesa ann-
að bezta skáldverk ársins, Himinbjargar-
siigu eftir Þorstein frá Hamri.
Gervilimakássan í Himinbjargarsögu
1.
Enginn skyldi ætla, að Svava Jakobs-
dóttir eigi heimsmet í bókmenntalegri
táknafranrleiðslu, því að landi hennar einn
hefur reynv.t henni drýgri í þeirri grein,
hvað sem öðrum rilhöfumdum heimsbyggð-
arinnar líður. Það er Þorsteinn frá Hamri
með Himinbjargarsögu sinni. Þar er gervi-
limakrað'akið með þeim ódæmum, að erf-
itt reynist að halda samfelldum þræði frá
vöggu til grafar ritverksms. Skal nú hér
gerð ein heiðarleg tilraun að greiða úr
flækju verksins, ef öðrum mættí reynust
greiðara að njóta þess.
Fyrst skulum við lítíls háttar gera okknr
grein fyrir nokkrum aðalper9Ónum sög-
unnar. Er þá fyrst að nefna mann einn,
er Sigurður heitir. Tilkoma hans í þenman
heim varð með þeim hætti, er nú skal
greina: Drengir tveir, Jón og Guðmundur,
gerðu það að leik sínum að leiða leirkarla
fram tíl orustu. Sökum hagleiks höfundar
voru stríðsmenn Jóns stöðugri á fótum, og
hrundu kappar Guðmundar unnvörpum,
þegar fylkingum laust saman. Þá tók Guð-
mundur það til bragðs, að hann hnoðaði
nýjan karl, háan og digmn og ilbreiðan,
og stakk honum siðan í leirbrennslu. Ut
kom Sigurður albrynjaður, svo að liann
bitu ek’ki járn. En þá fyr-st kemur hann
til sögummar, er hann ríður á skóginn dag
nokkurn í sólarblíðu og vönuum þey tíl
að finna Himinbjörgu, en það er viðfangs-
efnd hans í þessari sögu. Þá er næst að
kynna Himinbjörgu, sem er þungamiðja
sögunnar, og aðalviðfamgsefni skáldverks-
ins er að reyna að bjarga henni. Himin-
björgu þessari hafa brennumenn jarls
no’kkurs stolið, en ekki fylgir það sögunni,
hvar uppruna hennar er að leita. Jarl þessi
er gírugur í meira lagi og skemmti sér
glatt við Himinbjörgu í góðu tómi. Ekki
er getið, hvar borg jarls þessa stendur, en
það er stærst og merkast í örlögum henn-
ar, að það stendur til, að þar verði slys,
og bíða borgarbúar þess í ofvæni. — f
sambandi við jarl koma fram Sérfræðing-
urinn með stórum staf og nornin roeð litl-
imi staf, og er raúgur manns þrælkaður
við að byggja kastala yfir nom þessa. Þá
kemur til sögunnar ókindin, einmig með
litlum staf. Þá bregður sögumanni öðru
hverju fyrir sem þátttakanda í atburðarás
sögunnar. Sjálfur segir hann hug sinn vera
baug úr ýmiss konar diasli, og fæ ég ekki
séð, að þar sé neinu við að bæta. En í
slagtogi við lvann er stúlkubarn, sem heitir
María, kemur lítið við sögu, en býður af
sér góðan þokka.
Næst skulunv við athuga sögusviðið. Þar
keninir margra grasa og sviðskipti tíð, án
þess maður að jafnaði fái skilið, hvað á
bak við aUa þá flutninga stendur. Sögu-
maður hefur mál sitt með því, að hann
hafi ekki hugmynd um, hvar hann er
staddur. Þar era þó reginháar eikur,
skuggsæl rjóður, maurar í þúfu, grænar
eðlur. Allt bendir þetta til útlandsins. En
þegar minnst varir, koma þeir Jón og Guð-
mundur, skapendur sjálfrar söguhetjunnar,
ir.n á Borgina, beint úr Örfirisey.
2.
Þá sdcal reynt að þræða atburðarás 6Ög-
uunar. Er þar fyrst frá að segja, að Sig-
mður, sem gerður er úr bretmdum leir,
82