Tímarit Máls og menningar - 01.12.1976, Blaðsíða 118

Tímarit Máls og menningar
ekki fyrr en á þessari öld, sem leir-
munagerð í sinni fornu mynd víkur fyr-
ir verksmiðjuunnum munum á þessu
svæði eins og fleiri handiðnir. Hin æva-
forna listiðn vék fyrir magnframleiðslu
leirmuna og annarra efna sem nú var
tekið að nota í stað leirs. Þessi saga
gerðist í þorpinu Vallauris, skammt frá
Cannes og tvo kílómetra frá ströndinni.
Ibúarnir höfðu stundað leirkeragerð um
aldir, en eftir síðustu heimsstyrjöld
seldist vara þeirra ekki lengur, verk-
smiðjuframleiðslan var komin á mark-
aðinn, og þótt íbúarnir reyndu að vinna
markað fyrir leirvasa og öskubakka
skreytta í einhverskonar Provence-stíl,
þá varð það árangurslaust. Svo gerðist
það 21. júlí 1946 að Picasso, sem dvaldi
þá x Golfe Juan þar skammt frá, datt
í hug að skoða sýningu, sem haldin var
í Vallauris á leirmunum staðarins.
Hann skoðaði sýninguna og talaði við
staðarfólk, athugaði verkstæðin, og þar
á staðnum „varð hann altekinn þörfinni
fyrir að uppgötva og skynja leyndar-
dóma jarðar og elds“, eins og Ramié
lýsir þessari fyrstu komu Picassos til
leirkerasmiðanna í Vallauris í bók
sinni um Picasso og keramíkina.1
Fyrir tíma Caravaggios höfðu málar-
ar fengizt við fleiri listgreinar en mál-
aralist, en með honum og hans skóla
hefst nýr þátmr í málaralist, tjáning
ljóssins, það er erfitt að hugsa sér Rem-
brandt eða La Tour sem myndhöggvara
eða leirkerasmiði. Það var ekki fyrr en
á 19. öld að einstaka málari tók að
sinna leirmótun og höggmyndum, t. d.
Daumier, leirmyndir eru til eftir Gau-
1 Picasso’s Ceramics. Georges Ramié.
Translated from the French by Ken-
neth Lyons. Secker & Warburg 1975.
guin, Renoir og Degas. Hinir eiginlegu
impressionistar svo sem Monet, Pissarro
og Sisley mómðu ekki í leir. Leikur
ljóssins var þeim nóg viðfangsefni.
Þetta breytist svo með fauvismanum og
kúbistum. Matisse gerði leirmyndir,
einnig Braque og Derain.
í fyrstu lotu mótaði Picasso þrjá leir-
muni, sem enn eru sýndir í Vallauris,
þeir voru síðar steyptir í bronz. Næsta
ár var Picasso aftur kominn til þorps-
ins með pappakassa fullan af uppdrátt-
um og hugmyndum til leirmunagerðar
og nú hófst hann handa á verkstæði
Ramiés, þar sem hafði verið unnið að
leirkeragerð í hundruð ára og loftið var
mettað andrúmslofti aldanna og iðju-
samra forvera í þessari ævafornu list.
Ramié segir að hann hafi drukkið í sig
erfðavenjur hinna fornu leirkerasmiða,
hann kynntist staðarbúum og milli
þeirra og hans óx innileg vinátta og
gagnkvæm virðing. Picasso kvartaði oft
undan því, að olíulitir fölnuðu með
aldrinum, en í keramík haldast litirnir
óbreyttir eftir brennslu. Og honum tókst
að samtvinna málverk og myndmótun,
eins og hann hafði lengi stefnt að.
Picasso einbeitti sér að keramík frá
1946 til 1953 auk þess sem hann mál-
aði og vann grafík o. fl. Hann var í
fullu fjöri til endadægurs 8. apríl 1973
og þá var fyrir nokkru hafin vinna við
þessa bók. Ramié var ráðinn til þess
að semja bókina, hann þekkti Picasso
manna bezt og fylgdist með starfi hans
í Vallauris frá degi til dags. Alls eru
hér birtar 340 litmyndir af keramík
Picassos og 419 myndir í svart-hvítu.
Bók þessi er listaverk í sjálfu sér, allur
frágangur eins og bezt verður á kosið.
Texti Ramiés er lifandi og angar af að-
dáun á Picasso.
Siglaugur Brynleifsson.
420