Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.10.1979, Qupperneq 105

Tímarit Máls og menningar - 01.10.1979, Qupperneq 105
gefst færi á að kynnast hugsun og mann. lífi frænda okkar. Því William Heinesen er fyrst og fremst færeyskur rithöfund- ur — þó svo hann skrifi dönsku. Og haldi nú einhver að okkur varði litlu hvernig Færeyingar hugsa og lifa, þá má benda honum á að sá sem lætur sig engu skipta nánasta umhverfi sitt, hann ætti ekki að þykjast af að þekkja það sem fjær er. I þriðja lagi er íslenskur bókmennta- heimur svo smár að honum hlýtur um ókomin ár að verða þörf á vönduðum þýðingum. Það er að minnsta kosti trúa mín að hver þýdd bók (af hverju tagi sem er) stuðli að því að auðga íslenskar bókmenntir og gera tunguna að þjálu og þrautæfðu ritmáli í framtíð eins og menn telja gjarna hún hafi verið í fortíð. Því finnst mér á stundum ekki minna skipta þýðingar en frumsamin verk á íslensku. ☆ A síðusm tveim árum hefur Mál og menning gefið út tvær sögubækur sam- kvæmt ofanrituðu loforði. Að vísu hef- ur forlaginu gleymst að láta getið um útgáfuár á Turninum á heimsenda, en ráða má af líkum og finna eftir öðrum leiðum að sú bók hafi komið út árið 1977. Höfundur kallar Turninn á heims- enda „ljóðræna skáldsögu í minninga- brotum úr barnæsku". Eiginlegur sögu- þráður er því fremur brotakenndur, en atburðir tengjast flestir á einn eða ann- an hátt sömu persónunni, Amaldusi. Hann er vart af barnsaldri þegar frá- sögn lýkur, en hins vegar gamall og vís maður þar sem hann situr við að skrá minningar sínar. Verða reyndar þannig rneir Amaldusar í sögunni, annar barn- ið sem lifir atburðina, hinn þulurinn Umsagnir um bcekur sem horfir á liðna tíð úr fjarska, metur hana og skráir sögur af henni. Agæta hliðstæðu við þá frásögutækni eigum við í Brekkukotsannál. Amaldus eldri er hógvær maður og gerir lítið til að ota að lesendum eigin hugmyndum og skilningi. Þeim mun harðar leggur hann að sér við að skýra frá atburðum og umhverfi eins og Amaldus litli sá það. Til þess verður ljóðrænan mikilvægt tæki, því alveg eins og minningar okkar úr bernsku eru brotakenndar, þannig verður túlk- un þeirra huglæg og einstaklingsbundin. Þessu hvoru tveggja tekst Heinesen af- bragðs vel að koma til skila. Við lifum atburðina með Amaldusi — eins langt og minni hans leyfir — en okkur er líka gefið nógu mikið í skyn til þess við gemm tekið við spunanum, haldið sög- unni áfram þar sem hann lætur þráðinn falla. En Heinesen tekst líka annað, ekki síður mikilvægt. Þrátt fyrir hinn ljóð- ræna búning verða allar minningar hans afhjúpandi í tvennum skilningi. Annars vegar varpa þær ljósi á sögu- hetjuna, Amaldus, skáldsefnið. Hins vegar afhjúpa þær vankanta þess borg- aralega samfélags og þeirrar hugmynda- fræði sem Amaldus elst upp við. Þetta er atriði sem ýmsum virðist hafa sést yfir í síðustu verkum Heinesens, eins og Henrik Ljungberg benti á í grein hér í Tímaritinu árið 1977 (3.—4. h., 251 o.á). Krafan hefur að vísu upp á síð- kastið hljóðað upp á afhjúpun á félags- legum, helst marxískum gmnni, og slíka afhjúpun má vel finna hjá Heine- sen, en Ijósara er hvernig hann beinir geiri sínum að þeirri tilfinningalegu djúpfrj-stingu sem borgaralegt siðgæði gerir ráð fyrir. Hans, móðurbróðir Amaldusar, er 351
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.