Tímarit Máls og menningar - 01.11.1980, Side 27

Landbúnaðarverkakonur í Suáur Afríku
Frásögn blökkukonu sem vinnur viÖ húshjálp í Wind Hoek:
„Við verðum að skilja börnin okkar ein eftir heima allan daginn.
Það eru engir möguleikar á að útvega þeim gæslu. Við förum út
eldsnemma á morgnana til að passa börn hvítu kvennanna meðan
börnin okkar eru alein heima. Þegar við komum heim á kvöldin
hafa þau stundum ekkert fengið að borða allan daginn nema ef þau
hafa fundið eitthvað í ruslatunnum í hverfinu.“
skepnur stækka nú stöðugt. Og afleiðingarnar láta ekki á sér standa. Fjöldi
kvenna og barna þjáist af næringarskorti og deyr hungurdauða.
A 20. öldinni hafa búskaparhættir í Suður Afríku breyst. í stað þess að
byggja á smáum framleiðslueiningum eins og áður miðast landbúnaðurinn nú
sífellt meira við stórbú. Hvítu landeigendurnir þurfa á varavinnuafli að halda, til
dæmis á uppskerutímum, en eftirspurnin eftir verkafólki í fasta vinnu minnkar
stöðugt.
Það eru aðallega konur sem fullnægja þessari þörf fyrir varavinnuafl. Árið
1936 unnu aðeins 3112 konur launavinnu hjá hvítum bændum. 1960 voru þær
um 150.000. Árið 1970 var talan orðin 450.000, en karlmenn sem unnu fyrir
hvíta bændur voru þá um 950.000. í Suður Afríku eins og annars staðar fá
karlmenn hærri laun fyrir sömu vinnu en konur. Þar sem landbúnaðarstörf eru
lægst launuðu störfin í landinu reyna karlmenn að selja vinnuafl sitt öðrum en
bændum ef þeir mögulega geta. Árstíðabundna vinnan — sáning eða uppskera
— er sú allra lægst launaða. Hana vinna mestmegnis þær konur sem ekki geta
séð fjölskyldum sínum farborða úti á verndarsvæðunum, eða hafa misst landið
sitt. Launin eru ótrúlega lág og oft fá konurnar aðeins borgað með vörunum
sem þær vinna við að framleiða. Meðan á þessari árstíðabundnu vinnu stendur
Fjöldi íbúa í S. Afríku
Bændafólk
Landbúnaðarland
Land á mann að meðaltali
Skipting landbúnaðar-
svœðanna
Hvítir
250.000
32.000
15.500.000 ha
1969 510 ha
1976 483 ha.
Svartir
6.500.000
4.500.000
17.500.000 ha
5.7 ha.
4.0 ha.
281