Tímarit Máls og menningar - 01.09.1990, Page 6

komnar til og skipaferðir voru strjálar á
milli íslands og Ameríku. Ef einhver ætt-
ingi heima dó var náttúrlega sent skeyti til
Ameríku, en annars komu fréttimar í bréf-
um sem gátu verið lengi á leiðinni. Tengslin
við ísland voru þannig slitrótt, en sumir
innflytjendumir af eldri kynslóðinni festu
aldrei rætur í nýja landinu og lærðu aldrei
ensku. Ég reyni að lýsa þessu meðal annars
í einni af smásögunum í Undir eldfjalli.
Fjölskyldan flutti svo tilbaka til Islands
frá Kanada á stríðsámnum. Við fluttum
okkur nær stríðinu ef svo mætti að orði
komast. Þetta var ákvörðun foreldra minna.
Ég held að faðir minn hefði ekki getað
hugsað sér að lifa og starfa annars staðar en
á íslandi þegar til lengdar lét. Við fluttum
heim árið 1940. Ég var tíu ára gömul og
talaði enga íslensku.
—Fyrsta málþitt erþá írauninni enska?
— Ég myndi heldur segja að ég hefði
verið tvítyngd þegar ég var tíu ára. En hluti
af þeirri málakunnáttu sem böm fá úr mál-
umhverfi sínu án þess að vita af því, hefur
aldrei orðið ósjálfráður eða sjálfsagður fyr-
ir mig. Ég man til dæmis bamagælur á
ensku og ég byrja alltaf að hjakka í stafróf-
inu þegar ég kem að íslensku bókstöfunum
í lokin.
Auk málaörðugleikanna vomm við syst-
kinin eins og útlendingar til fara. Við vökt-
um mikla athygli í skólanum til að byrja
með. Þetta var erfiður tími. Það eina sem ég
þráði var að verða eins mikill íslendingur
og hægt var, eins fljótt og ég gat.
Faðir minn elskaði allt sem íslenskt var,
hann var bókhneigður, víðlesinn og áhuga-
maður bæði um sögu og menningu þjóðar-
innar. Mér þótti mjög vænt um hann og vildi
gera honum allt til hæfis. Ég var afskaplega
þjóðemissinnaður unglingur og ég man vel
Systumar Svava (t.v.) og Guðrún Sigríður
ásamt Þóru móður sinni árið 1944.
eftir 17. júní 1944, lýðveldishátíðinni. Ég
var á Þingvöllum eins og allir hinir og það
var hátíðleg stund. Við unga fólkið ætluð-
um að rifna af stolti. Við áttum að erfa þetta
frábæra land og allt það.
En það leið ekki langur tími áður en mér
fór að skiljast að sumu af þessu unga fólki
var ætlað að erfa meira af landinu en öðmm,
að það vom ekki bara „við íslendingar“
andspænis öllum hinum, heldur var ís-
lenska þjóðin klofin í fylkingar með and-
stæða hagsmuni vegna stéttar og kyns.
íslensk bókmenntahefö
— Þú lagðir stund á bókmenntafrœði í há-
skóla, var það ekki?
— Jú, ég las enskar og amerískar bók-
menntir í Bandaríkjunum ásamt fomensku
og miðaldabókmenntum, á árunum 1950-
1952. íslenskar fombókmenntir las ég svo
áfram í Oxford 1952-1953.
Ég var byrjuð í doktorsnámi og ætlaði að
skrifa um íslendingaþættina í Morkin-
skinnu undir leiðsögn prófessors Turville-
4
TMM 1990:3