Tímarit Máls og menningar - 01.09.1990, Síða 74

sér tvær algjörlega andstæðar merkingar. Það eru til tvær gerðir hláturs og okkur skortir
orð til að lýsa þeim.
5
Tímarit nokkurt birti þessa ljósmynd: röð af einkennisklæddum
mönnum með byssur við öxl og hjálma með öryggisgler horfa á ungt
fólk klætt gallabuxum og stuttermabolum sem helst í hendur og
dansar hringdans fyrir framan nefið á þeim.
Myndin er greinilega tekin stundarkomi áður en lögreglan læmr
til skarar skríða, en hún er þama að vemda kjamorkuver, æfingabúðir hers, höfuðstöðvar
stjómmálaflokks eða rúður í sendiráði. Unga fólkið hefur gripið tækifærið til að skipa sér
í hring, raula þjóðlag og dansa þannig að það stígur tvö skref á staðnum, eitt skref áfram,
lyftir vinstra fæti og síðan hægra fæti.
Mér finnst ég skilja það: því finnst það vera að slá í töfrahring sem sameinar það eins
og fingurgull. Og það belgir sig út af ákafri sakleysistilfinningu: það sameinast ekki við
að ganga í takt eins og hermenn eða fasistasveitir, heldur í dansinum, líkt og böm. Fólkið
er að hrækja eigin sakleysi framan í löggumar.
Einmitt þannig leit Ijósmyndarinn á þetta og hann náði andstæðunum vel: annars vegar
er lögreglan ifalskri einingu (þröngvað upp á hana og fyrirskipuð), hins vegar unga fólkið
í sannri einingu hringsins (einlægri og eðlilegri); hérna megin grimmúðleg lögregla í ham
og hinum megin fólk í gleðivímu leiksins.
Það er heillandi að dansa hringdans; hringdansinn ávarpar okkur úr ómælisdjúpi hins
árþúsundagamla minnis mannsandans. Frú Rafael, kennarinn, hefur klippt þessa ljós-
mynd út úr tímariti og virðir hana fyrir sér dreymin. Hún þráir líka að dansa hringdans.
Alla sína ævi hefur hún leitað karla og kvenna til að fá með sér í hringdans, fyrst leitaði
hún kirkjunnar (faðir hennar var afar trúrækinn), síðan til kommúnistaflokksins, síðan til
trotskíista, síðan til fyrrverandi trotskíista, síðan til hreyfingar gegn fóstureyðingum
(barnið á tilkall til lífsins!), síðan til hreyfingar sem barðist fyrir rýmkun löggjafar um
fóstureyðingar (konan á tilkall til líkama síns!), hún leitaði til marxista, sálgreinenda,
síðan til formhyggjumanna, hún leitaði hjá Lenín, í Zenbúddisma, hjá Mao Tse-Tung,
meðal jógaáhugafólks og nýsögumanna og að lokum langar hana að minnsta kosti að vera
fullkomlega í takt við nemendur sína, vera eitt með þeim, sem þýðir að hún skipar þeim
alltaf að hugsa og tala e'ins og hún, að vera aðeins einn líkami og ein sál með henni í sama
hringnum og sama dansinum.
A þessari stundu eru nemendur hennar, Gabriella og Michele, á herbergi sínu á
stúdentagarðinum. Þær liggja yfir textanum eftir Ionesco og Michele les upphátt:
72
TMM 1990:3