Tímarit Máls og menningar - 01.09.1990, Síða 77

hugljúf ljóð um gleði og bræðralag. Þegar hann var búinn að lesa bréfið frá Breton, tók
hann tvö skref á staðnum, eitt skref áfram, hristi höfuðið og neitaði að taka upp hanskann
fyrir mann sem hafði brugðist alþýðunni (í vikuritinu Action, 19. júní 1950), og þess í
stað tók hann að kveða málmkenndri röddu:
Við skulum hleypa í sakleysið
Þeim krafti
Sem okkur hefur svo lengi skort
Aldrei framar verðum við ein
Og ég ráfaði um götur Prag, allt í kringum mig snerust hringir Tékka sem hlógu og
dönsuðu og ég vissi að ég stóð ekki með þeim, heldur með Kalandra sem hafði líka stigið
út úr hringnum og hrapað, hrapað þar til hann lenti í kistu dæmds manns, en þó að ég
stæði ekki með þeim horfði ég samt með eftirsjá og öfund á þau dansa og ég gat ekki haft
af þeim augun. Og á þessari stundu sá ég hann, beint fyrir framan mig!
Hann hélt um axlir þeirra, hann söng með þeim tvo, þrjá einfalda tóna, hann lyfti
vinstra fæti og síðan hægra fæti upp á ská. Já, þetta var hann, óskabam Prag, Eluard! Og
skyndilega þögnuðu þau sem voru að dansa með honum, þau dönsuðu áfram í algerri
þögn, meðan hann kvað í takt við skellina í skósólunum:
Flýjum hvíld, flýjum svefn,
Grípum skjótt dögun og vor
Og sníðum árstíðir og daga
Eftir draumum okkar.
Síðan fóm þau skyndilega aftur að syngja þessa þrjá eða fjóra einföldu tóna og hertu
dansinn. Þau flúðu hvfld og svefn, gripu tímann og hleyptu kjarki í sakleysi sitt. Öll vom
þau með bros á vör og Éluard hélt um axlir á stúlku og hallaði sér upp að henni:
Broshýr er friðsæll maður.
Og unga stúlkan fór að hlæja og hún stappaði fastar í malbikið, þannig að hún tókst nokkra
sentimetra á loft og dró hina með sér upp, og augnabliki síðar snerti ekkert þeirra jörð,
þau stigu tvö skref á staðnum og eitt skref áfram, án þess að nema við jörð, já, þau svifu
yfir Venceslastorgi, hringdans þeirra var eins og risavaxin kóróna sem hófst á loft, og ég
hljóp til og frá niðri á jörðunni og ég horfði upp til að fylgjast með þeim og þau fjarlægðust
í sífellu, þau flugu um leið og þau lyftu fyrst hægra síðan vinstra fæti upp á ská, og neðan
við þau var Prag með kaffihús full af skáldum og fangelsi full af fólki sem hafði bmgðist
alþýðunni, og í líkbrennslunni var verið að brenna þingkonu sósíalista og súrrealistarit-
TMM 1990:3
75